Ağızda metalik tat yani demir gibi bir tat oluşumu, sık rastlanan sorunlar arasında yer alabiliyor. Herhangi bir metali ağzınıza değdirmediğiniz halde bu tadı neden alırsınız? Nedenlerini Diş Hekimi Pertev Kökdemir açıkladı.
Ağızda oluşan metalik tat, çok sayıda insanın mücadele ettiği nispeten yaygın bir oral sorundur. Çoğu kez gerçek neden bilinmemekle birlikte, genellikle bu sorun yetersiz beslenmeden kaynaklanıyor olabilir. Bu durum önemli sağlık sorunlarına yol açmasa da vücudunuzdaki bazı şeylerin göstergesi olabilir.
Ağızda metalik tat neden olur?
Beş duyudan biri olan tat alma duyusu, beyne bir gıdanın hangi tatta olduğunu bildiren duyumların birleşimidir. Tat alma duyusu, başka duyulardan da etkilenebilir.
Tat tomurcukları tarafından gıdaların dokusu, kokusu ve sıcaklığı fark edilerek özel bir sinir yolu ile beyne iletilir. Tat duyusu, dilin beyne gönderdiği bilgilere göre beş temel kategoride incelenir. Bunlar:
- Ekşi
- Tatlı
- Acı
- Tuzlu
- Umami
Tat alma duyusunu etkileyen çok sayıda etken olduğu için farklı şartlar ve bedensel dengesizlikler yüzünden tat bozuklukları ortaya çıkabilir.
Ağızda metalik tat oluşumu, parageusia (paraguzi) ya da dizgeusia (disguzi) olarak da adlandırılan bir tat alma bozukluğudur. Bu durum, aniden ya da daha uzun sürede ortaya çıkabilir.
Ağzında metalik tat hisseden kişiler bu durumu farklı şekillerde ifade edebilirler:
- Ağızda metalik bir tat
- Ağızda metal tadı
- Ağızda demir tadı
- Ağızda pas tadı
Ağızda metalik tat olması geçici bir sorun olabileceği gibi uzun süreli bir bozukluk da olabilir. Ağızda metal tadı altta yatan bir sağlık koşulundan dolayı ortaya çıkmış da olabilir.
Ağızda metal tadı oluşumu genelde basit bir sorundan kaynaklanır. Eğer farklı sağlık sorunlarınız yoksa endişelenecek bir şey olmaması muhtemeldir.
Metalik tat oluşumuna neden olabilecek bazı sağlık durumları bulunmaktadır. Bazı sağlık koşulları daha ciddi olabilirken çoğu durum basit bir nedenden kaynaklanır ve kolayca çözülebilir.
Metalik tat almanın nedenleri
1. Diş sağlığının bozulması
Günlük yaşamınızda fırçalama ve diş ipi kullanmayı ihmal ediyorsanız ağızınızda metalik bir tat oluşmaya başlayabilir.
2. Ağız İçi Kanama
Ağızda metal tadı oluşmasının en sık nedenlerden biri, ağız için kanama ya da diş eti kanamasıdır. Bu durum aslında ağız hijyeninin yeterli olmadığının bir göstergesi olarak kabul edilebilir.
Ağız içi kanamalara yol açan nedenler arasında şunlar sıralanabilir:
- Diş eti kanaması
- Dili ısırmak
- Ağız cerrahileri
- Ağız yaralanmaları
Ağız içindeki kanı temizledikten sonra kısa süreliğine metalik tat veya pas tadı hissedebilirsiniz. Kan demir açısından zengindir, bu nedenler ağızda demir tadı hissedebilirsiniz.
Ağız içi kanama veya diş eti kanaması geçici süreliğine ağızda demir tadı oluşturan nedenlerdendir. Ağız hijyenine dikkat etmeli ve düzenli olarak dişlerinizi fırçalamalısınız.
3. Böbrek yetmezliği
Böbrek yetmezliği veya üremik toksisite (şiddetli ürik asit), yoğun metalik tada yol açabilir.
4. Nörolojik hastalıklar
Alzheimer gibi hastalıklar, ağzınızdaki tat tomurcuklarının beyninize gönderdiği sinyalleri yanlış yorumlayarak metalik bir tada veya iştah kaybına neden olabilir.
5. Düşük kan şekeri ve diyabet
Tat bozuklukları dolayısıyla metal tadı algılamasına yol açabilir.
6. Gıda alerjileri
Alerjisi olan kişiler, geçici metalik tat ataklarına sahip olma eğilimindedir.
7. Hamilelik
Hamilelik sırasında koku ve özellikle tat alma duyularında ciddi değişikliler yaşanabilir.
8. Sinüs sorunları
Tat alma duyusu koku alma duyusundan etkilenir. Koku alma duyunuz bozulduğunda veya aksadığında, tat alma duyusunda farklılıklar hissedebilirsiniz.
Sinüs problemlerine yol açan çeşitli sağlık koşulları ağızda metalik tat oluşmasının yaygın bir nedenidir. Sinüs problemine aşağıdaki nedenlerden kaynaklanıyor olabilir:
- Soğuk algınlığı (nezle)
- Sinüs enfeksiyonu (sinüzit)
- Çeşitli alerjiler
- Nazal polipler
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
- Orta kulak veya iç kulak enfeksiyonları
- Genişlemiş konkalar, septum deviasyonları ve diğer sinüs problemleri koku alma duyusunu etkileyerek tat alma problemlerine yol açabilir.
9. Kanser Tedavisi
Ağızda metal tadı oluşumu kanser tedavilerinin sıklıkla görülen yan etkilerindendir. Bu yan etkiye kemo ağzı adı verilir. Kanser tedavileri tat tomurcuklarına ve tükürük bezlerine zarar verebilir.
Kanser tedavilerine bağlı olarak oluşan ağızda metal tadı geçicidir ve tedavi sonrasında normal ağız tadına dönmelidir.
10. Vitaminler
Demir, bakır veya çinko gibi ağır metaller içeren vitamin hapları içerdikleri bileşenler nedeniyle ağızda metalik tat oluşumuna yol açabilirler.
Gebelik döneminde reçete edilen demir veya kalsiyum takviyeleri nedeniyle hamile kadınlarda ağızda metalik tat oluşabilir.
11. Diğer Nedenler
Ağızda metal tadı oluşmasına yol açabilecek diğer nedenler şunlar olabilir:
- Diyabet hastalığı
- Yanan ağız sendromu
- Demans (bunama)
- Alzheimer hastalığı
- Guillain – Barre sendromu
- Kulak tüpü cerrahisi sonrası
Ağızda metal tadı nasıl teşhis edilir?
Ağızda metal tadı şikayetine sahipseniz bu konuda uzmanlaşmış bir alan olan kulak-burun-boğaz hastalıkları bölümüne başvurmalısınız.
Doktorunuz mevcut şikayetlerinizi dinleyecek ve altta yatan nedeni tespit etmek için sizlere bazı sorular soracaktır. Sonrasında aşağıdakileri içeren bazı muayeneler yapılabilir:
- Kulak, burun ve boğazın fizik muayenesi
- Ağız hijyenini değerlendirmek için ağız ve diş muayenesi
- Genel sağlık durumunun gözden geçirilmesi
- Tat bozukluğu testi
Tat testi, tat yoğunluğundaki değişiklikleri belirlemek ve tat alma becerisini gözden geçirmek için farklı lezzetlerin karşılaştırılmasını içerir.
Doktorunuz ağızda demir tadı oluşumuna farklı sağlık koşullarının yol açmış olabileceğini düşünebilir. Altta yatan nedeni tespit etmek için çeşitli kan testleri veya görüntüleme testleri yaptırmanızı isteyebilir.
Ne zaman doktora gitmelisiniz?
Ağızda metal tadı genellikle basit ve geçici nedenlerden kaynaklanmaktadır. Kısa süreli, birkaç günde geçen semptomlarınız varsa endişelenmenize gerek yoktur.
Kötü ağız hijyeni, susuz kalmak, diş eti kanaması ve diğer bazı basit koşullar nedeniyle ağızda metalik tat oluşumu ile karşılaşabilirsiniz. Bu durumlar genellikle kısa süreli ve geçicidir.
Ağızda demir tadı ile birlikte şu belirtilere sahipseniz bir doktora muayene olmalısınız:
- Şikayetlerinizi uzun süredir devam ediyorsa
- Şikayetleriniz zaman içerisinde artış gösteriyorsa
- Diş eti veya diş problemleriniz varsa
- Beraberinde iştah kaybı yaşıyorsanız
- Ek olarak farklı belirtilere sahipseniz
Ağızda metal tadı problemi yaşayan kişilerde zamanla iştah kaybı meydana gelebilir. İştah kaybı nedeniyle kilo kaybı, zayıf beslenme, depresyon ve hatta bağışıklık sistemini zayıflaması meydana gelebilir.
Yaşlı bireylerin yaşadığı ağızda metal tadı şikayeti önemsenmelidir. Alzheimer hastalığı veya Parkinson hastalığı gibi önemli rahatsızlıklar bu şikayetin oluşmasına yol açmış olabilir.
Ağızda metalik tat tedavisi nasıl yapılır?
Ağızda metal tadı oluşumu genellikle basit bir sağlık koşulundan ötürü oluşmuş olabilir. Basit nedenlerden kaynaklanıyorsa kısa sürede ve kendiliğinden geçecektir.
Bazı hastalarda altta yatan sağlık koşullarına bağlı olarak ağızda pas tadı oluşmuş olabilir. Doktorunuz altta yatan nedeni belirleyecek ve nedene yönelik tedavi adımlarını uygulayacaktır.
Ağızda demir tadı nasıl önlenir?
Ağızdaki metalik tadın önlenmesi çoğu zaman altta yatan nedene bağlıdır. Bununla birlikte ağızda metal tadını en aza indirmeye yardımcı olacak birkaç genel öneri vardır.
Dikkate alınması gereken bazı öneriler şunlardır:
- Daha fazla su içmelisiniz.
- Yiyeceklerinize çeşitli baharatlar ve marinatlar ekleyin.
- Sigara içmekten kaçının.
- Ağız ve diş problemlerinizi tedavi ettirin.
- Yemekten sonra dişlerinizi fırçalayın.
- Diş ipi kullanarak biriken plakları temizleyin.
- Şekersiz sakızlar çiğneyebilirsiniz.
Ağızda metalik tat basit nedenlerden kaynaklıysa, kendiliğinden ve kısa sürede geçecektir. Uzun süredir devam eden şikayetlere sahipseniz bir doktora başvurmanız yararlı olacaktır.
Kaynaklar:
“Ağızda metalik tat oluşturan 11 neden” başlıklı içeriğimizin yanı sıra diğer Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
