ALS yani motor nöron hastalığı farkındalığının artmasının önemini vurgulayan Nöroloji Uzmanı Dr. Celal Şalçini, bireyin yaşam kalitesini düşüren bu hastalığa dair önemli bilgiler verdi.
Motor nöron hastalığı nedir?
Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS), merkezi sinir sisteminde, omurilik ve beyin sapı bölgelerinde motor sinir hücrelerinin (nöronlar) kaybından kaynaklanan bir hastalık. Hastalığın ilk evrelerinde rastlanan en yaygın bulgu hareket kısıtlaması. Anahtar çevirmede zorlanma, tarak, mouse ve kalem kullanma gibi ince beceri gerektiren hareketlerde zorluk yaşayan hastalarda bazen yutmada sıkıntı ya da konuşma bozukluğu da görülebilir. Uzmanlar bu hastalığın kesinlikle bir doktor takibinde izlenmesi gerektiğini vurguluyor.
Kas şikayetleri yaygın olarak görülür
Amyotrofik Lateral Skleroz denilen hastalığın kısaltılması olan ALS genellikle kaslarda şikayet yaşanmasına sebep oluyor. Dr. Celal Şalçini, hastalığın, insanın kol ve bacak gibi uzuvlarına, konuşma kaslarına giden motor sinirlerin tutulmasına ilişkin bir rahatsızlık olduğunu belirtiyor. Duyu sistemiyle ilgili bir bozukluk yerine bu hastalar hissizlik ya da uyuşma gibi benzer bir şikayet hissetmez. Yalnızca kaslara giden sinirlerde bozukluk görüldüğü için bu hastalarda kaslarda güçsüzlük, seyirme, incelme gibi sıkıntılar ve şikayetler meydana gelir.
Sık sık sakarlıklar yaşanabilir
Dr. Celal Şalçini, hastalığın ilk evresinde sakarlık diye tarif edilen davranışların ortaya çıkabildiğini söylüyor. Ekstremiteler yani uzuvların uçlarındaki kasların beceriksizliği bu durumlarda söz konusu. Özellikle bilhassa anahtar çevirmede, tarak ve mouse kullanmada ve kalem kullanma gibi ince beceri gerektiren hareketlerde zorluk yaşanması mümkün. Önceleri hastaların sakarlık diye tarif ettiği bu durumlar, daha sonra güçsüzlüğe dönüşür. Daha sonra o kasların ve üstteki kasların incelmesi ile hastalık ileri evrelerine ulaşır.
Yutma güçlüğü de şikayetler arasında
ALS hastalığında kimi zaman yutma güçlüğü, konuşma bozukluğu gibi şikayetleri de rastlanabiliyor. Dr. Celal Şalçini, hastalığın bazen blumer dediğimiz yutma ve ağız etrafında ve geniz kaslarının tutulmasıyla ortaya çıkabildiğini kaydediyor. Bu hastalar kısık konuşma, konuşma bozukluğu, yutma güçlüğü, dilde incelme ve dilde seyirme gibi şikayetlerde bulunabilir.
Muhtelif sebepler bu hastalıkta etkili
Bu hastalığın çok az bir kısmının kalıtsal ve ailesel olduğu biliniyor. Dr. Celal Şalçini bu durumu “Hastalığın diğer kısmı da genetik yatkınlıkla beraber, birçok faktörün toplamıyla oluşan bir hastalıktır. Tek başına genetik ya da otoimmun olduğunu söyleyemeyiz.” şeklinde açıklıyor. ALS hastalarının yüzde 90’ı sporadik yani bireysel yüzde onu ise ailesel ALS hastası olarak biliniyor. Ailesel olan hastaların yarısı ise genetik.
ALS hastalarının doktor takibinde olması önemli
Ne yazık ki bu hastalığın kesin bir tedavisi bulunmuyor ancak tedaviye dair araştırmalar devam ediyor. Biz de ümitle sonuçlarını bekliyoruz. Hastaların mutlaka bir doktor kontrolünde ve takibinde olması lazım. Yutma güçlüğü ve kas güçsüzlüğü ilerlerken bazen diyafram ya da solunum kasları da tutulabilir. Solunum kaslarının yakın takibi ve beslenme takibi, bunların yanında başka bir hastalık olma ihtimali söz konusu olduğundan doktor takibi hayati önem taşıyor. ALS’nin yanında oluşan başka hastalıklar da mevcut. Bunların eşlik edip etmediğini de takip edilmesi zaruri.
Motor nöron hastalığının başlangıç yaşı var mı?
Dünyanın her tarafında ve her çeşit insanda görülmesi mümkün olan ALS hastalığının belli bir başlangıç yaşı bulunmuyor. Bununla birlikte ortalama olarak başlangıç yaşı 55 olarak görülüyor. Erkeklerde daha sık görülen ALS genç yaşta ya da daha ileri yaşlarda da görülebilir. Ortalama olarak nüfusun yüz binde iki ila altı kadar ALS hastası olarak biliniyor.
Kaynaklar:
Nöroloji Uzmanı Dr. Celal Şalçini
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
Bu gönderiyi Instagram’da gör
