Anevrizma nedir? Beyinde çoğunlukla büyük atardamarların dallanma noktalarında yerleşen, zayıf ve ince duvarlı baloncuklar anevrizma olarak tanımlanıyor. Vücudun diğer atar damarlarında da oluşmalarına rağmen, çoğunlukla beyin damarlarında gelişiyorlar. Ülkemizde her 100 kişiden 5’inde görülen anevrizmanın en tehlikeli komplikasyonu ise beyin kanamasına yol açması!
Baloncuğun içindeki basınç arttığı zaman damarda yırtılma gerçekleşiyor ve buna bağlı olarak beyin kanaması gelişiyor. Türkiye’de her sene yaklaşık 7 veya 8 bin kişi anevrizma kanaması geçiriyor. Söz konusu hastaların ortalama yüzde 10’u hastaneye yetişemeden yaşamını yitiriyor.
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Halit Çavuşoğlu hastanın hayatını ve yaşam kalitesini belirleyen en mühim unsurun zamanında müdahale olduğuna değiniyor ve şöyle devam ediyor: “Anevrizma gerçekleşmeden önce yani kan hafifçe sızdığında yaygın baş ağrısı, dalgınlık, bulantı ve ışığa karşı duyarlılık gelişebiliyor. Bu şikayetlere kritik belirtiler diyoruz ve gerçekleştiklerinde vakit kaybetmeden doktora gitmek hayati önem taşıyor. Zira ortalama bir ila üç hafta sonra asıl ve büyük kanama başlıyor.”
“Anevrizma nedir?” sorusuyla aile öyküsü arasındaki bağlantı
Beyin anevrizmalarının henüz neden geliştiğinin tam anlamıyla bilinemediğine dikkat çeken Çavuşoğlu yüksek tansiyonu olan, yaşı 50’yi aşkın, sigara kullanan, kimi kalıtsal hastalığı olan, uyuşturucu madde kullanan, doğum kontrol hapı alan ve polikistik böbrek rahatsızlığı bulunan hastalarda anevrizma gelişme ihtimalinin daha yüksek olduğunu belirtiyor.
Tüm bunların yanı sıra aile öyküsünün de anevrizmanın oluşumunda etkili olduğunu söyleyen Prof. Dr. Halit Çavuşoğlu, MR yöntemiyle anevrizmanın patlamadan önce tespit edilebildiğini ve bunun önemini şöyle anlatıyor: “Bu erken tespit sayesinde erken dönemde tedbirler alınıp hastanın yaşamı kurtarılıyor. Bu sebeple hiçbir yakınması olmasa dahi ailesinde anevrizma tanısı koyulmuş kişiler MR çektirmeyi hayati bir adım olarak görmeliler.”
Bu dört önemli sinyali takip edin
Hastaların ortalama yüzde 10’unda, anevrizma genişliyor. Bu durum beyin dokusu veya sinirlere bası yapıp göz hareketlerinde / göz kapağında felç, yüzde veya başın bir tarafında hissedilen ani ağrılar ve hatta görme kayıpları gibi sorunlara neden oluyor. Daha az görülen belirtiler ise şöyle:
Beyinde küçük bölgelerde beslenme bozuklukları oluşuyor bu da depresyon, halüsinasyon, uykusuzluk, denge kaybı ve kulak uğuldaması gibi anevrizmayla ilgisi olmayan belirtiler olarak ortaya çıkıyor. Bu söz konusu sinyaller henüz kanamamış anevrizmanın belirtileri olup bu tabloda görüldüğünde müdahale edilmesi kanama riskini önlüyor. Anevrizmanın kanı hafif sızdırmasıysa ekseriyetle baş ağrısı, ışığa karşı duyarlılık, bulantı ve dalgınlık yapabiliyor. Tüm bunlardan bir ile üç hafta sonra büyük kanama gerçekleştiği için bu sinyalleri görenlerin zaman kaybetmeden bir doktora başvurması gerekiyor.
Beyin kanaması nedene olur? Beyin kanaması belirtileri nelerdir?
“Beyin kanaması, anevrizmanın en önemli işaretidir. Hastaların ortalama yüzde 90’ında bu yolla bulgu elde ediliyor” diyen Çavuşoğlu, dikkat edilmesi gerekenleri şöyle anlatıyor: “En çok korkulan komplikasyon ise ikinci beyin kanamasının gerçekleşmesi ki kanamış olan anevrizma olabilecek en kısa sürede tedavi edilmelidir. Zira ilk 24 saatlik zaman dilimi içinde tekrar kanama riski oldukça yüksek. İkinci kanama gerçekleştiğinde ölüm oranı yüzde 60’lara ulaşıyor.” Zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gereken belirtiler ise şöyle:
- Ani ve çok şiddetli baş ağrısı olduğunda… Genellikle hastalar bu ağrıyı hayatına yaşadığı en şiddetli ağrı olarak ifade ediyor.
- Kanamadan hemen sonra başlayan bulantı ve kusma… Bu belirti defalarca tekrarlanabiliyor.
- Kanama sonrası gerçekleşen bilinç kaybı… Bu durum birkaç dakika ya da birkaç saat sürebiliyor.
Kanama riski önlemede klip yöntemi
Beyin anevrizmalarında güvenirliği kanıtlanmış tedavi yolunun anevrizma boynunun cerrahi yoldan kliplenmesi olduğunu belirten Çavuşoğlu, bu yöntemin uzun yıllardır uygulandığına dikkat çekiyor. Yöntemin detaylarını ise şöyle anlatıyor: “Burada hedef, kanın anevrizma içerisine girişini engelleyip kanama olasılığını engellemek. Endovasküler embolizasyon bilhassa yaşlılarda ve tıbbi açıdan riskli, anatomik anlamda zorluk oluşturan anevrizmalarda cerrahi tedaviye bir alternatif şeklinde uygulanıyor. Kasıktan girilerek yapılan bu uygulamada beyin anjiyosu yapılıyor ve bu yöntemi radyologlar gerçekleştiriyor.”
Kaynaklar:
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Halit Çavuşoğlu
Beyin Sağlığı ve Hasta Derneği
Beyin sisi nedir? Bu 5 belirti beyin sisini işaret ediyor!
