Bebeklerde beyin gelişimi, hamilelik döneminde başlıyor ve annenin sağlığı ve yeterli beslenmesinden doğrudan etkileniyor. Sağlıklı bir beyin gelişimi için öncelikle sağlıklı bir gebelik ve doğum önemli. Çocuk Nöroloji Uzmanı Dr. Tülün Savaş Gürses, bu dönemde yaşanma ihtimali bulunan oksijen yetersizliği, erken doğum, doğum öncesi ya da esnasındaki kronik stres zorlanma durumları, enfeksiyonlar, annenin alkol ve sigara kullanması, radyasyona maruz kalma gibi durumların bebek beyninin risk içinde olabileceği durumlar olduğunu belirtti.
Hamilelikte B12 eksikliği olumsuz etki yaratıyor
Ayrıca annedeki troit horomu sorunlarına da dikkat çeken Gürses, hamilelikte b12 eksikliği ve iyot, folik asit ve protein eksikliklerinin bebeklerdeki beyin gelişimlerini olumsuz etkilediğine dikkat çekerek, bu sürecin yaşanmaması adına önemli bilgiler verdi.
Gelişimsel gerilik ve nöbet şikayetleri sıklıkla görülüyor
Çocuklarda nörolojik olarak çok geniş bir tabloda, çok değişik şikayetler oluşabilmekte. Hekim başvuruları sebepleri arasında da gelişimsel gerilik, nöbet, baş ağrısı gibi sebepler gelmektedir. Nerogelişim geriliği bulunan bir hastada gelişimsel geriliğin farklı alanlarda olma ihtimali yüksektir. Mesela kaba motor alan denilen oturması, yürümesinde gecikmeler olduğu gibi, dil gelişimi, sosyal gelişim gibi çevre ve kişilerle iletişim kurmada da sıkıntılar yaşanır.
Nöbetler çok değişik hastalık bulgusu şeklinde de denk gelebilir. Hastanın basit ateşli havale yaşama olasılığı olduğu gibi, epilepsi ya da ender olarak memenjit, ensefalit denilen ciddi durumlar da yaşanabilir. Bunun ayırt edici tanısı kliniğine göre yapılmalıdır.
Epilepsinin ve serebral palsinin erken tanısı önemli
Çocuklarda gelişimsel geriliğin erken tanınması ve müdahale edilmesi hastanın ilerleyen dönemlerde kendi yaş grubuna ulaşması açısından önemlidir. Ayrıca benzer biçimde epilepsinin erken tanısı da önemlidir. Çünkü bebeklik döneminde görülen epileptik spazmın erken tanınması, erken tedavisi, hasta açısından ileri dönemlerde oluşacak sekel için önemlidir. Otistik spekturum bozukluklarının ve serebral palsili hastaların erken tanısı, rehabilitasyon programına alınması, beyin gelişimini tamamlamamış bebeğin hayatının ilk yıllarında belirleyici olur.
Beyin plastisitesi ile serebral palside umut var
Nöronal plastisite, serebral palsi hastalığında kullanılan bir tedavi metodu olmaktadır. Şöyle ki beyin milyarlarca nörondan oluşmaktadır. Bu nöronlar birbirleriyle sinapslar aracılığıyla iletişim kurarlar. Bir nöron diğer nöronla binlerce sinaptik bağlantı oluşturabilir.
Hasar gören nöronun yeniden çoğalma özelliği de kesinlikle yoktur. Fakat sağlam kalan nöronların sinaptik bağlantılarını çoğaltarak hasar gören nöronun fonksiyonunu üstlenmesi sağlanabilir. Öyle ki serebral palside beyin hasarı sonrası rehabilitasyonunda, beyin plastistesini kullanılmaktadır. Böylece beyin etkilenmesi ve hasarı bulunan çocuklarda erken tedaviyle çok daha verimli sonuçlara ulaşılabilmektedir.
Bebeklerde beyin gelişimi için çevreyi deneyimlemeli
Bebeklerin genel gelişimleri inlenerek üstün zekalı olup olmadıklarını anlamak mümkün değildir. Bu hususta ebeveynlerin zeka gelişimi konusunda belli detayları dikkate alması gerekir. Özellikle bebeğin gelişimini kaba motor, ince motor, kişisel sosyal ve dil gelişimi olarak dört grupta incelenir. Zeka ise bunların ötesinde, çok farklı tanımları olan bir kavram olarak kalır.
Bildiğimiz üzere altı yaş sonrasında zeka testleri olarak bilinen ‘’WISC- R’ testi yapılabilmektedir. Fakat zekayı ne kadar ölçüp ölçmediği tartışmaya açık bir konudur. Bu sebepten de genel olarak özel durumlar için kanaat getirme dışında zeka testi çok kullanılmaz.
Son olarak beslenme de beyin gelişiminde önemlidir. Çünkü beslenme problemleri ve yetersiz beslenme özellikle de erken çocukluk döneminde nerogelişimsel geriliklere neden olur. Ayrıca öğrenme problemleri ve akademik başarıda da düşüşe sebebiyet verebilir. Bu noktada özellikle de iyot, folik asit, vitamin eksikliği esansiyel yağ asitleri ve protein eksiklikleri, beyin gelişimini olumsuz etkileyen faktörler arasındadır.
Kaynaklar:
Çocuk Nöroloji Uzmanı Dr. Tülün Savaş Gürses
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
