Genellikle yaz aylarında yağın görülse de kışın da karşımıza çıkan hastalıklardan biridir besin zehirlenmesi. Hafif seyrederken ender de olsa hastanın hayatını kaybetmesiyle de sonuçlanabilir. Besin zehirlenmesinin sıcak havalarda sıklıkla görülmesinin sebebiyle sıcaklığın artmasıyla beraber mikroorganizmaların besinlerde kolay üremeleridir.
Sağlık Bakanlığı’nın sunduğu verilerde de ülkemizde her sene 5-6 milyon bireyin besin zehirlenmesi sorunu yaşadığı vurgulanıyor. Besin zehirlenmelerinde en fazla et, süt, deniz ürünleri ve yumurta ana sorun olarak bilinmektedir. Beslenme ve Diyet Uzmanı Evrim Demirel, besin zehirlenmesine karşı alınması gereken 10 önemli kuralı anlatırken, önemli öneri ve uyarılarda da bulundu.
Ellerinizi sıklıkla yıkayın
Ellerimiz sadece tek bir gün içerisinde hastalık etkeni olan her türlü zeminle temas kurabilir. Bu kapsamda da ellerimizden sayısız hastalık bulaşabiliyor. Mesela tuvalete giren bir kişi ellerini kurallara uygun biçimde yıkamazsa tüm zararlı mikroorganizmalar ellerinde kalır. Kirli eller temas halinde de bakteri ve virüslerin gıdaya bulmasına sebep olur. Bu sebepten de ellerinizi en az 20 saniye aralıksız, bol sabunla yıkamalısınız.
Çiğ etleri diğer gıdalardan uzak tutun
Alışveriş esnasında, besinleri hazırlarken ya da saklarken çiğ kırmızı et, tavuk tarzı kümes hayvanları, balık ve kabuklu deniz hayvanlarını diğer gıdalardan uzak tutmaya özen gösterin. Keza çiğ olan bu tür etlerde üreme gösteren salmonella, E, coli gibi bakteri ve virüsler, sebze ve meyvelere bulaştığında besin zehirlenmesine sebebiyet verebilirler.
Oda sıcaklığında çözdürmeyin
Yüksek sıcaklığa karşı dayanıklı olmayan besinlerin ortalama 5 derece üzerinde olan sıcaklıklarda uzun süreli bulunmaması gerekir. Çünkü oda sıcaklığı ortalama 21-22 derece olur ve bu ortamda bulunan yiyecekler dışarıda kaldıkları dönem içerisinde hızlı biçimde bakteri üretirler. Dolayısıyla buzluğunuzdan çıkaracağınız donuk etler oda sıcaklığında çözdürülmemelidir.
Buzdolabını tıka basa doldurmayın
Buzdolabınızın dondurucu dışındaki normal bölümlerinde sıcaklık 5 derece üzerinde olmamalıdır. Çünkü sıcaklık arttıkça zararlı mikroorganizma üremesi artacaktır. Bununla birlikte besinleri buzdolabındaki soğuk hava içeride rahat dolaşabilecek şekilde yerleştirmelisiniz. Tıka basa doldurulan bir buzdolabında besinlerde mikroorganizmalar üremeye başlar.
Buzdolabında 1-2 saatten fazla bekletmeyin
Et gibi çok çabuk bozulan besinleri hiç bekletmeksizin hızlıca soğutmanız ve dondurucuya kaldırmanız gerekir. Özellikle kırmızı et ve tavuk gibi kümes hayvanlarını satın aldıkan sonra dışarıda 1-2 saatten fazla bekletmeyin. Ya pişirin ya da dondurucuya kaldırın. Aksi hali besin zehirlenmesini tetikleyecek mikroorganizmaları hızlıca üretip çoğaltır.
Son kullanma tarihlerine dikkat edin
Çoğu üründe görünüş ve kokular değişmese bile son kullanma tarihleri geçen besinleri kesinlikle tüketmeyin.
Şişmiş ya da çatlamışsa almayın
Konserve gıdalarında şiddetli besin zehirlenmeleri olabilmektedir. Bu sebepten konserve kutularının ağır darbeli, şişmiş ya da çatlak olmamasına dikkat edin. Böyle ürünleri satın almayın.
Yumurtayı buzdolabına yerleştirirken yıkamayın
Yumurtanın her zaman uygun koşullarda satın alınıp saklanması gerekir. Aksi hali çok tehlikeli olabilir. Salmonella ve E.Coli gibi bakterilerin bulaşmamaları için umurta satın alırken üzerinde hayvan dışkısı ve kir olmamasına özen gösterin. Bununla birlikte yumurtaları asla yıkayarak buzdolabına yerleştirmeyin. Çünkü yıkan yumurta kabuğunun üzerindeki gözenekler açılır. Bu da mikroorganizmaların içine girmesine sebep olur.
Etler iyi pişmiş olsun
Az pişmiş olan etlerde bakterilerin bulaşma riski fazla. Mesela az pişmiş olan tavuk etinde salnomella, kırmızı ette ise bir tür E.coli bakterisi üreyebilir. Bu sebepten bakterilerin yok olması için etlerin iyi pişirilmesine dikkat edilmelidir.
Hazırlık öncesinde iyice yıkamalısınız
Besin zehirlenmeleri, kontemine olan gıdaların tüketilmesinden dolayı ortaya çıkmakta. Bu sebepten de besinlerinizi pişirmede kullanacağınız mutfak gereçlerini ve yüzeylerini, yemeği hazırlamadan önce deterjanla çok iyi yıkamaya özen göstermelisiniz.
Gıda zehirlenmesi belirtileri nelerdir?
- Halsizlik
- Karın ağrısı
- Kramplar
- Bulantı
- Kusma
- İştah kaybı
- İshal
Kimi durumlarda aşağıdaki semptomlar da görülebilir:
- Kaslarda şiddetli ağrı
- Üşüme, titreme, yükselen ateş
- Kanlı ve mukuslu ishal,
- Konuşma, yutma güçlüğü
- Bilinç kaybı
Gıda zehirlenmesi kaç saat sonra ortaya çıkar?
Gıda zehirlenmesi genellikle 1-24 saat arasında ortaya çıkar, bu bazen 36 saate kadar çıkabilir. Genellikle de 2-3 gün içerisinde azalarak biter. Ancak çok şiddetli kusma ve çok fazla sıvı kaybı yapacak ishal varsa veya bu süre geçmesine rağmen belirtiler devam ediyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Gıda zehirlenmesine ne iyi gelir?
Kaynaklar:
Beslenme ve Diyet Uzmanı Evrim Demirel
Beyhekim Gıda, Beslenme ve Sağlık Derneği
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
