Beyni yaşlandıran kimi alışkanların farkında bile değiliz. TUİK verilerine göre ülkemizde 65 yaş üzeri insan sayısı 10 milyon civarındadır. Fakat 2040 senesine doğru bu rakamın 16 milyon üzerine çıkacağı öngörülüyor. Fakat buna karşın tıp alanındaki gelişmeler de yaşam sürelerinin uzamasını sağlamaktadır. Toplumda var olan yaşlı bireylerin oranı her geçen gün artış gösterirken, bilimsel çalışmalarla yeni soruların yanıtları üzerine de yoğunlaşılmaya başlandı.
Peki bu hususta hızlı bir şekilde beyni yaşlandıran faktörler nelerdir? Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Seçkin, beynimizde hasar oluşturabilecek 5 önemli probleme değinerek bu noktada öneri ve uyarılarda bulundu.
Beyni yaşlandıran en büyük tehlike COVID-19 enfeksiyonu
Salgın dönemindeki COVID-19 enfeksiyonunun beyin üzerindeki etkileri incelenmeye devam ediyor. Çoğu araştırmada bu hastaların bir bölümünde virüs bulguları düzeldikten aylar sonra bile devam edebilecek dikkat, bellek ve odaklanma bozukluğu gibi sıkıntılar gözlenmiştir. Salgına maruz kalan hastalar arasında bazılarının beyinlerinin en az 10 sene yaşlandığına dair araştırmalar yapılırken, bu hususta salgın dönemlerindeki kurallara uyumun önemli olduğu da vurgulandı.
Beyin damar hastalıkları
Kolesterolün yüksek oluşu, kalp ritim ve kapak bozukluğu, yüksek kan basıncı ve diyabetin sebebiyet verdiği beyin – damar hastalıkları, beyni fazlasıyla yoran hastalıklar arasında olduğu bilinir. Öyle ki kontrolü iyi olmayan şeker ve kan basıncı düzeyleri, kalp ritmine etki eden durumlar ve damar sertliğine neden olabilecek kolesterol yükseklikleri, beynin kanlanmasını bozarak ani gelişen beyin hasarlarına sebebiyet vermektedir. Bu sebepten mevcut sıkıntılar kontrol altına alınmadığı takdirde beynin kritik alanlarına etkiler oluşmakta. Bu hasarlar da yıllar içerisinde birleşerek geniş bir alanın etkilenmesine ve bunama, parkison gibi sağlık sıkıntılarına sebebiyet vermektedir.
Uyku bozuklukları
Uyku, beynin dinlendiği ve deyim yerindeyse çöplerin boşaltılıp gücünü tazelediği bir dönemdir. Uygu esnasında salgılanan hormonların beyin ve ruh sağlığı açısından büyük önem taşıdığını bilmelisiniz. Aynı zamanda da gün içerisinde beyinde üretilen anormal yapılara sahip proteinlerinler de uyku esnasında temizlenmektedir. Bu sebepten de uyku düzensizliği bu anormal proteinlerin birikip Alzheimer hastalığına yol açacak patolojik sürece de katkıda bulunmaktadır. Bu sebepten dolayı da uyku bozuklukları beyni yormakla kalmayıp, aynı zamanda doğrudan Alzheimer hastalığıyla da ilişkili olabilecek ciddi durumlardır.
Beslenme hastalıkları
Sinir hücrelerinde her saniye yüzlerce kimyasal reaksiyonların geliştiği açık bir gerçek. Bu kimyasal reaksiyonların en önemlileri de sodyum, potasyum, magnezyum ve klor gibi elektrolitlerdir. Ki beslenme yoluyla elektrolitlerin eksik ya da fazla alınmaları da yetersiz su içmek ve kronik böbrek hastalıklarına sebebiyet verebilmektedir. Bu dengesizlik unutkanlık, uyuklama hissi ve yorgunluk halini de ortaya çıkartır. Bunun dışında konuşma zorluğu hatta komaya varan durumlar da olabilir. Beyni belli bir nokta sonrasında zorlama durumu da olacağı için etkisi hayli yüksek olabilir.
Hareketsizlik ve stres
Vaktinden önce beyni yaşlandıran önemli etkenlerden bir diğeri de hareketsizliktir. Özellikle salgın döneminde zorunlu olarak bu duruma maruz kaldık. Bu da yoğun stresi beraberinde getirdiği için yaşlı insanlardaki beyin yapısındaki bozulmaların hızlı bir biçimde gerçekleşebildiği gözlenmiştir. Ki bununla birlikte de gençliğinden bu yana kronik depresyon yaşayan birçok insanın stres hormonlarının etkisiyle birlikte beyinlerindeki stres fonksiyonlarından sorumlu olan hipokampal alanların küçülmesi olabilir.
Bu da yaşlılık döneminde demans olasılığını arttırmaktadır. Bu bahsetmiş olduğumuz bilgiler dahilinde de zaten sağlık açısından gerekli önlemler alınarak ilgili sıkıntıların önüne geçebilme olasılığı da daima sağlanabilir. Bu sebepten de adımlarınız bu yönde atılmalıdır.
Kaynaklar:
Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Seçkin
“Beyni yaşlandıran 5 tehlike” başlıklı yazımızın yanı sıra diğer Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
Beyin sağlığıyla ilgili makalemizi beğendiyseniz bu içerik de ilginizi çekebilir:
