Çocukların ruhsal yönden sağlıklı bir gelişim sağlamaları için en az anne kadar baba da önemli bir role sahip olmaktadır. Çünkü babanın rolü, bir nevi çocuğun benlik arayışlarına rehber görevi üstlenecektir. Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz, özellikle de salgın dönemi ile beraber çoğu babanın evinde çalışmalarıyla birlikte çocuklarıyla fazla zaman geçirme fırsatı bulduklarını belirtti.
Bu süreci fırsata çevirerek hem kendilerini ‘’baba’’ kimliğini gerçekten hissedip hem de çocuklarını mutlu etme şansına erişen insanların olduğunu vurgulayan Yılmaz, çocukların baba ilgisiyle gelen mutluluğun önemli olduğunu açıkladı.
Bunun dışında anne ve babalar birbirini tamamlayan rollere sahiptir. Bu kapsamda da babanın çocuğuna yaklaşımına göre üç sınıfta değerlendirilecek modelleri bulunmaktadır.
İlgisiz babanın çocukta yol açabileceği sorunlar
Baba, her fırsatta varlığı ve desteğini çocuğa hissettirmelidir. Bunun aksi hali çocuğun bir ayağının boşta kalmasına sebep olur ve kendini eksik, yetersiz ve değersiz hisseder. Sadece çocukluk çağı değil, bebek bakımında babanın rolü de önemlidir. Bununla birlikte ilgisiz babanın yol açacağı sıkıntılar şu şekildedir:
- Bir çocuk için babanın rolü ve temsili güçtür. Babanın gücünü görmek çocuğa destek ve dayanak hislerini aktarır. Çünkü özgüven ve güçlü görünme güdüleri baba desteğiyle sağlanır. Bu hususta da bu gücü gördükçe kendi içlerindeki zorluklara, eksikliklere dayanabileceklerdir.
- Babalar çocukların dünyaya sosyal dünyaya açılmalarındaki en önemli rehberlerdir. Çocuğun anne ile bağı farklıdır. Fakat dış dünyaya babanın güvencesiyle açılarak daha çabuk uyum sağlayabilir.
- Baba çocuk açısından bir nevi fren işlevi sağladığı için duygularını daha rahat ifade etme alanı oluşturabilir. Yani çocuk bir şey yaptığı zaman ya da tehlikede olduğunda babanın orada olduğunu bilir ve özgür hisseder. Fakat baba orada olmadığı zaman çocukta çekingenlik başlayabilir. Yanlış yapma ve yanlış yaptığı zaman durdurulamayacağı kaygısı hareke geçer ve bu da duygusal ve akademik alanlarda kitlenmelere sebep olur.
- Erkek çocuk için baba bir nevi erkek olma, cinsel kimliği kazanma aracıdır. Babanın nasıl özellikleri olduğu, annesine nasıl davrandığını ve sosyal hayatı izlenir. Eğer baba çocuğa ilgisiz davranıyorsa, çocuk kendini değersiz görür. Öfkeli, tahammülsüz bir baba ile karşılaşıyorsa da o da gelecekte öfkesini kontrol etmekte zorlanır.
- Kız çocuğun karşı cins ile kuracağı ilişki niteliği de babanın rolüyle alakalıdır. Baba çocuğu görmezden geliyorsa sert, değersiz ve önemsiz hissettirdiğinde karşı cins ilişkilerinde de benzer sonuçlar olabilir.
Aşırı ilgili babanın yol açabileceği sorunlar
- Çocukların her şeyi bildiklerini ve her konuda güçlerinin yettiğini düşünmek isteler ve çocuk olmanın yetersiz taraflarına katlanamazlar. Fakat çocukların engellenmeye, negatif durumlara dayanabilme toleranslarının gelişmesi, hayal kırıklıklarına karşı dayanabilmeleri için evde bazı yasak ve yoksunluklar olmalı. Yani onlar üzülmesin diye her istedikleri yapılan çocuk beklemesini bilmez. Bu kapasitenin gelişmesi bir nevi babanın yapıcı yasaklar koyması, bekleyebilmeyi öğrenmesi açısından her istediğini yapmamasına bağlıdır. Bu denge muhakkak sağlanmalıdır.
- Baba gerekli olan durumlarda çocuğa fren işlevi sağlamadığı zaman çocuk kendisini bir nevi duygusal bir boşluk içerisinde bulacaktır. Bu da riskli davranışlar ve eylemlere sebep olabilir. Çocukluk döneminde davranış bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna dönüşebilir.
- Baba tarafından evde yasaklar almayan bir çocuk, okul ve sosyal ilişkilerde de zorluk çekebilir. Arkadaşlık ilişkilerinde her şeyin kendi istediği gibi ilerlemesini ister. Ben merkezci bir ruh hali alır ve kazanan olmak ister. Paylaşmak ve bekleme zorluğu çekeceği için istediğiniz alamadığında öfke krizleri geçirebilir.
İlgili babanın olumlu etkileri
- İlgi gösteren bir babanın bu tutumu sayesinde erkek çocuk erkeksiliği ve cinsel gelişimi babayı rol model alarak edinir. Baba ile ilişkisi buna aracı olur.
- Kız çocuğun gelişiminde ise çocuğun karşılaştığı ilk erkek figür baba olmaktadır. 3 yaşlarındaki kız çocuk anne ile rekabete girebilir. Annenin yerini almak ve babanın gözdesi olmak ister. Burada babanın denge kurması önemlidir. Bu süreç hem çocuğa değerli hissettirme, hem de çocuğun gözünde annenin yerini ve değerini koruyan baba kızını sağlıklı biçimde hazırlatır.
- Babanın rolü ‘’prenses kızım’’, ‘’akıllı kızım’’ gibi güzel sözler sayesinde çocuğa daha değerli hissettirir. Baba tarafından sevilen kız çocukları gelecekte değerli bir kadın olabilir. Aksi halde hırpalandığı ve kötü muamele gördüğü ilişkiler kurabilirler.
- Çocuklarıyla zaman geçiren babalar aynı zamanda anne ile de sorumlulukları paylaşabileceğinden annenin çocuklara karşı daha tahammüllü ve anlayışlı olmalarını da sağlayacak ve anne – çocuk arasındaki çatışmaları azaltacaktır.
Kaynaklar:
Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz
Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz: