COVID-19 geçirdikten sonra bizi nelerin beklediği, en az virüse yakalınınca neler olacağı kadar merak edilen bir konu. Tedavisi kişiye göre değiştiği için iyileşme süresinin haftalarca hatta aylarca sürebildiği COVID-19 enfeksiyonu, iyileşme sonrasında da etkileri sürebiliyor. İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Murat Köse, salgına yakalanıp atlatanların karşılaşabilecekleri hastalıkları ve alınması gereken önlemleri anlattı.
Bir yıldır yaşadıklarımız bize gösterdi ki COVID-19 enfeksiyonunun akciğer dışında neredeyse tutmadığı organ ve sistem yok. Bu nedenle hastalık sonrasında da devam eden çok çeşitli kalıcı semptomları olan ve sayıları giderek artan hastalarla karşılaşıyoruz. Bu sebeple salgına yakalanıp atlattıktan sonra kimi önlemleri almak gerekiyor.
COVID-19 geçirdikten sonra bu hastalıklara yakalanma riski var
- Santral sinir sistemi etkilenebilir: Baş dönmesi, baş ağrısı, sersemlik hissi, kas ağrısı, tat ve koku kaybı ve felç gibi semptomlar.
- Gastrointestinal sistemi etkilenebilir: Bulantı, kusma, karın ağrısı, iştahsızlık, ishal, mide kanaması, karaciğer hasarına bağlı akut hepatit.
- Hematolojik ve kalp tutulumu olabilir: Kanın beyaz hücrelerinde düşüklük, ritim bozukluğu, kalp kasında iltihap, bacak damarlarında pıhtılaşma, akciğer damarlarında pıhtı, kalp krizi gibi çeşitli klinik tablolar.
- Üriner sistemi etkilenebilir: İdrarda kan ve protein kaçağı, böbrekte hasar ve elektrolit bozukluğu.
- Endokrin sistemde özellikle pankreası etkilenebilir: Kan şekeri yüksekliği ve şeker komasına kadar gidebilecek insülin salgılanmasını baskılayabilir.
- Göz ve deri tutulumuyla beraber konjonktivit ve döküntülere neden olur.
Enfeksiyondan altı ay sonra bu şikayetler sıkça görülüyor
COVID-19 sonrası süreç, hastalık öncesi risk faktörlerine ve hastalığın ciddiyetine bağlı olarak değişiyor. COVID-19 geçiren hastaların üçte birinden fazlası birden fazla kalıcı semptom yaşıyor. Hastaların kontrollerinin altıncı ayında bile her beş hastanın biri inatçı ve karakteristik semptomlara maruz kalmıştı. Bu inatçı belirtiler, psikolojik ve nörolojik olarak şu şekilde ikiye ayrılabilir:
- Fiziksel şikayetler: Halsizlik, nefes darlığı, göğüste huzursuzluk ve öksürüktür. Altı aydan daha uzun süre hastalar bu şikayetler ile hekime başvurabilirler ve genelde yapılan testler sonucunda altta bir neden bulunamaz. Daha az gördüğümüz fiziksel semptomlar; eklem ağrısı, baş ağrısı, gözyaşı kuruluğu, iştahsızlık, baş dönmesi, kafada sersemlik hissi, kas ağrısı, uyku bozukluğu, saç dökülmesi, terleme ve ishaldir. Özellikle bu şikayetler hastanın yaşam kalitesini bozduğundan semptomlara yönelik ilaç verilerek tedavisinin düzenlenmesi önemli.
- Psikolojik ve nörolojik şikayetler: Post-travmatik stres bozukluğu, anksiyete, depresyon, konsantrasyon bozukluğu ve hafıza güçlüğü hastaların COVID-19 geçirdikten sonra yaşadığı yaşam konforunu, iş hayatını, aile hayatını ciddi etkileyen antidepresan kullanımının hatırı sayılır seviyede olduğu bir durum oluşturur.
İdeal kilonuza ulaşmaya çalışın
Sağlıklı bir vücut için ideal kiloda olmak şüphesiz çok önemli. Ancak bilhassa koronovirüs enfeksiyonu geçirenler için çok daha kritik. Fazla kilo yüksek tansiyondan diyabete, damarlarda yağ birikiminden inmeye dek birçok hastalığa yol açabiliyor. Ayrıca COVID-19 enfeksiyonunun vücutta yarattığı tahribat da eklendiğinde risk artıyor.
Düzenli sporu alışkanlık haline getirin
Hareketsizlik sağlığımızın en büyük düşmanlarından biri ve COVID-19 sebebiyle yorulan vücudumuzun haftada üç gün tempolu en az 45 dakika yürüyüşle yeniden toparlanması mümkün. Aksi halde COVID-19 geçirdikten sonra hareketsiz yaşam devam ettiği müddetçe vücudun aldığı hasar da artıyor.
Sağlıklı bir diyet uygulamaya özen gösterin
Hastalık sonrası da güçlü bağışıklık, hem hastalığın tekrarlanma ihtimalini engelliyor hem de enfeksiyonun vücutta yol açtığı yıkımın onarılmasında önemli rol oynuyor. Dolayısıyla özellikle ağır ve yağlı yiyeceklerden, kızartmalardan, aşırı tuzdan ve şarküteri ürünlerinden uzak durulmalı. Öte yandan mevsim sebzelerine öğünlerde mutlaka yer verilip haftada iki gün balık tüketilmeli.
İlaçlarınızı düzenli kullanın
Bilhassa astım, diyabet, tansiyon ve KOAH gibi kronik hastalığınız varsa ilaçlarınızı muhakkak vakitlice ve yeterli dozda alın.
Rutin kontrolleri aksatmayın
COVID-19 geçirdikten sonra hastaların hekimlerinin önerdiği periyotlarda rutin muayeneye gitmeleri, salgın sürecinde hastaneye gitme korkusu nedeniyle şikayetlerini ertelememeleri çok önemli.
Kaynaklar:
İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Murat Köse
Daha fazla Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
Bu içeriğimizi faydalı bulduysanız aşağıdaki haber de ilginizi çekebilir:
COVID-19 Delta varyantı ağır seyirli hastalığa neden olabiliyor
