Dünyada en fazla rastlanan kanser türünün ilk sıralarında deri kanseri yer almaktadır. Dünya genelinde her sene yaklaşık 2-3 milyon kişi melanom dışı deri kanseri ve 132 bin kişi de cilt kanserinin tehlikeli türü olan melanom tanısı almaktadır.
Ülkemizde ise her sene 16 – 17 bin kişi melanom dışı deri kanserine ve 1500 – 2000 kişi de melanoma yakalanmaktadır. Bu kanser türünün önlenebilir olan en önemli sebebi ise zararlı güneş ışınlarına korunmasız bir biçimde maruz kalmaktır.
Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. İkbal Esen Aydıngöz, dünya genelinde deri kanserlerinin görülme sıklıklarının katlanarak çoğalmasında ve bazı hastalarda ölümcül sonuçlara sebep olmasında halklar arasında doğru olduğu düşünülen yanlış bilgilerin etkisi olduğunu vurguluyor.
Deri kanserinden korunmak adına güneşin zararlı ışınlarına karşı gerekli önlemlerin alınmasının çok önemli olduğunu vurgulayan Aydıngöz, erken tanının da hayat kurtardığına dikkat çekerek toplum genelinde bu hastalık hakkında doğru olduğu düşünülen 10 yanlış bilgi hakkında detaylar sundu.
Yanlış: Bronzlaşmak sağlıklıdır, öyleyse derimin bronzlaşmasını sağlamalıyım
Doğru bilgi: Her deri tipine bronzlaşma uygun olmaz. Açık tenli kişiler bronzlaşmak açısından güneş temasını arttırdıklarında güneş yanığına maruz kalırlar. Güneş yanıkları ise ilerleyen yaşlarda deri kanseri riskini yükseltir. Bu hususta bronzlaşmak, hücre çekirdeklerini zararlı ışınlardan korumak adına kullanılır. Fakat bunun için derinizin yapısını tanımalısınız. Buna göre güneş temasını iyi kurmalısınız. Aksi halleri deri hücrelerinde DNA Hasarı ve mutasyonlarla deri kanserine sebebiyet verebilir.
Yanlış: D vitamini eksikliğine neden oldukları için güneş koruyucularının kullanılması sakıncalı
Doğru bilgi: Halk içerisinde yaygın olan inanışın aksine D vitamini eksikliğine sebep olmaksızın güneşten korunmak mümkündür. Çoğu çalışmada ülkemiz enlemlerinde, güneşin yeryüzüne dik geldiği saatlerde, 30 dakika süreyle yüz ve kolların korunmasız güneş alması durumunda derinden yeterli D vitamini sentezlendiği görülmüştür. Bu noktada da 10.00 – 16.00 saatleri arasında 30 dakika boyunca güneşten korunmasız faydalanmak gerekir.
Yanlış: Güneş koruyucularındaki kimyasallar kansere neden oluyor
Doğru bilgi: Güneş koruyucularının kansere sebep oldukları bilimsel olarak henüz ispatlanmadı. Güneşten koruyan ürünlerin ölümcül kanser türü olan melanom riskini %50 oranda azaltma durumu vardır. Bu da çok önemli bir kazanım sayılır. Fakat kimyasal madde kullanımının hem çevre hem de insan sağlığı açısından dikkatle sorgulanması gereken bir konu olduğu da unutulmamalı.
Yanlış: Güneş koruyucusu kullanıyorum, istediğim kadar güneşlenebilirim
Doğru bilgi: Güneş koruyucu ürünlerin etkinliği ispatlansa da bu ürünler tam koruma sağlamazlar. Bu sebepten en iyi koruma, güneş koruyuculara ek olarak güneşin dik olduğu saatlerde kapalı ortamlarda bulunmaktır.
Yanlış: Koyu tenli olduğum için deri kanseri riskim yok
Doğru bilgi: Koyu tenlilerde de kanser riski vardır. Esmer tenli insanlar güneş ışınlarıyla temas sonrası hızlı bronzlaşırlar. Fakat buna karşın gerekli önlemleri daima almaları tavsiye edilir.
Yanlış: Solaryum ışınları güneşten çok daha az radyasyon içerdiğinden daha güvenlidir
Doğru bilgi: Çoğu araştırmada solaryum ışınlarının öğlen güneşinin 2 – 4 katı ışın verdiği ispatlanmıştır. Solaryum cihazlarıyla bronzlaşmak deri kanseri riskini arttırır.
Yanlış: Bu ben çocukluğumdan beri var, zararsız. Muayene edilmesine gerek yok
Doğru bilgi: Deri kanserinde en tehlikeli tür olan melanomların %.0,03’’ü var olan benler üzerinden gelişir. Bu riks düşük olsa da çok sayıda kişi nasılsa bu ben bende çocukluktan bu yana var diyerek muayene olmamaktadır. Bunun aksi davranışı sergilenmeli ve muayene edilmelidir.
Yanlış: Ailemde deri kanseri yok, bende de olmaz
Doğru bilgi: Deri kanseri genetik bir durumdan kaynaklanmaz. Bu sebepten gerektiğinde muayene ve kontrolleri yaptırmak çok önemlidir.
Yanlış: Bıçak değerse kanser kötüleşir, tedavi olmak istemiyorum
Doğru bilgi: Unutulmamalıdır ki cilt kanserinde cerrahi yöntem en başarılı sonuçları verir. Hastalıklı dokunun prensipler doğrultusunda belirli bir payla geniş olarak çıkarılması, hastanın yaşam süresini uzatır. Ayrıca hastalığın tekrarlama riskini de azaltır.
Kaynaklar:
Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. İkbal Esen Aydıngöz
Dermatoloji Uzmanı Dr. Hülya Sağlam
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
