Erkeklerde kısırlık nedenleri, azımsanmayacak sayıda çiftin problemi. Öyle ki kısırlıkların yüzde 40’ı doğrudan erkeğe, yüzde 40’ı doğrudan kadına bağlı. Bu sebeple sorunun kaynağını da çözümünü de eşit bir yaklaşımla aramakta fayda var. Embriyolog Abdullah Arslan konuyla ilgili detaylı bilgi verdi.
“Dünya Sağlık Örgütü tanımlarına göre İnfertilite yani kısırlık en az 1 yıllık korunmasız ilişkiye rağmen hamilelik oluşamaması durumu olarak karşılık bulmaktadır. İnfertilite sebeplerine baktığımız zaman ortalama olarak İnfertilite problemi kadın ve erkeği eşit oranda etkiler. İnfertilite çiftlerde yüzde 40 erkeğe bağlı, yüzde 40 kadına bağlı, yüzde 10 erkek ve kadın ilişkili, yüzde 10 bilinmeyen sebeplerden meydana gelir. Bu nedenle infertilite problemi yaşayan çiftler problemi anlamalı ve kendi arasında tartışmalıdır, bu ortalamalar bize gösteriyor ki infertilite yani kısırlık sadece kadına bağlı değil çiftin her ikisini de ilgilendiren ve çözümü olan bir problemdir” diyen Embriyolog Abdullah Arslan sözlerine şöyle devam etti:
“Erkek üreme sağlığını hormonlar, sperm üretimi, sperm kanallarında spermin taşınması ve cinsel fonksiyonlar etkiler. Bunlardan herhangi birindeki bozukluk infertiliteye neden olur. Erkeklerde kısırlık nedenleri olarak gördüğümüz bazı başlıca hastalık ve özel durumları da bilmekte fayda vardır.”
İnmemiş testis (Kriptorşizm)
Doğumda veya doğumdan sonra en geç bir yıl içinde testisler yumurtalık kesesine iner. Testislerin her ikisinin veya bir tanesinin yumurtalık kesesine inmemesi kriptorşizm olarak adlandırılır. Bu bireylerde karın içinde yukarıda kalan testisler daha yüksek ısılara maruz kaldıkları için sperm üretimi bozulur. Testisler 1–2 yaşları arasında cerrahi ile yumurtalık kesesine indirilirse ileride üreme sağlığı olumsuz etkilenmez. Erken tedavi edilmemiş erkekler de yardımcı üreme teknikleri ile çocuk sahibi olabilir.
Testis tümörleri
Testis tümörü sebebi ile tedavi gören erkeklerde kısırlık (infertilite) sık görülür. Kemoterapide kullanılan ilaçlar ve radyoterapi tedavisi sperm üretimini olumsuz etkiler ve erkeklerde kısırlık nedenlerinden birini oluşturur. Bu hastalarda yapılacak tümör tedavisi öncesinde alınan sperm örnekleri dondurularak saklanmalıdır.
Varikosel
Yumurtalık kesesinde testislerin etrafında oluşan genişlemiş damarların olması durumudur. Genişlemiş venler erkeklerin yüzde 15’inde görülür. Her varikosel olan erkek kısır değildir fakat kısırlık nedeni ile değerlendirilen erkeklerin yaklaşık üçte birinde varikosel vardır.
Enfeksiyonlar
Erkeklerde kısırlık nedenlerinden biri de üreme organlarındaki enfeksiyonlar. Bel soğukluğu, tüberküloz ve bazı bakteriyel enfeksiyonlar sırasında meydana gelen iltihabi reaksiyonlar üreme kanallarında tıkanıklara yol açar. Bakteriyel enfeksiyonlar sperm hareketini bozarak ve gelişmekte olan sperm hücrelerine zarar vererek infertiliteye neden olabilir. Kabakulak özellikle geç yaşta geçirildiğinde testis tutulumu görülür ve sperm üretiminin yapıldığı seminifer mikro tüpçüklerde kalıcı hasar oluşur.
Üreme kanallarında tıkanıklık
Üreme kanallarında meydana gelen tıkanıklıklar spermin dışarı çıkışını engeller. Enfeksiyonlar, yaralanmalar, cerrahi işlemler kanallarda tıkanıklıklara neden olabilir. Bazı erkeklerde ise kanallar doğuştan yoktur. Her iki tarafta da tam tıkanıklığın olduğu durumlarda menide hiç sperm bulunmaz.
Sinir sistemine ait nedenler
Omurilikte meydana glene zedelenmeler; meni ve sperm çıkışı olmamasına, sertleşme problemlerine, cinsel ilişkinin gerçekleşmemesine ve sperm üretiminin azalmasına neden olur. Bu vakalarda bazı özel tedavi yöntemleri ile ejakülasyon gerçekleştirilebilir.
Genetik bozukluklar
Genetik bozukluklara bağlı testis gelişimi ve sperm üretiminde bozukluklar ve hormonal dengesizlik görülebilir.
Kleinfelter Sendromu, 500 de bir görülen bu durumda XY cinsiyet kromozomlarının yanında ekstra X cinsiyet kromozomu bulunur. 47 kromozomu olan bu erkeklerde testisler küçük ve sert, cinsiyete özel karakteristikleri de az gelişmiştir. Bu vakalarda sperm üretimi olmaz. Bu hastalığın mozaik olarak adlandırılan daha hafif formunda sperm üretimi olabilir.
Cinsiyet kromozomlarındaki birçok bozukluk kısırlığa neden olur. Bu vakaların birçoğunda testisler ve sperm üretimi olumsuz etkilenmiştir. Bazı kas hastalıklarında, orak hücreli anemide, Akdeniz anemisinde ve mesaneye ait bozukluklarda kısırlık sık görülür. Kısırlığın eşlik ettiği diğer bir hastalık olan kistik fibroz vakalarında meni miktarı ve sperm sayısı azdır. Bu vakalarda sperm kanalları oluşmamış ya da gelişmemiştir. Bu da erkeklerde kısırlık nedenleri arasındadır.
Diyabet (şeker hastalığı) de erkeklerde kısırlık nedenleri arasında
Şeker hastalığının altında yatan neden ya pankreastan şeker seviyesini ayarlayan insülin hormon yapımında azalma ya da organların insüline karşı duyarlıklarında bozulmadır. Normalde insülin hormonu temel şeker kaynağı olan glikozun hücrelere girmesini sağlar, oysa şeker hastalarında insülin yetersizliği nedeniyle gerek testislerde gerekse testisleri besleyen hormonları yapan hücrelerde bu işlem gerçekleşemez ve yetersiz kalırlar. Neticede sperm sayı ve hareketinde azalma ile şekil bozukluğu ortaya çıkarak gebelik şansı azalır. Bunun yanı sıra testosteron hormonunda düşme, sperm DNA hasarında artış ve cinsel ilişkiye girmede zorlanma da eklenerek baş edilmesi güç bir tablo ile karşı karşıya kalınır.
Kaynaklar:
Embriyolog Abdullah Arslan
Erkeklerde kısırlık nedenleriyle ilgili yazımızın yanı sıra diğer Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
