Hamilelik şikayetleri ve bunlara karşı yapabileceklerini kramptan reflüye kadar sıraladık. Uzun süredir devam eden COVID-19 pandemisi anne adaylarındaki endişeyi artırdı. Öyle ki hamilelik sürecinde karşılaşılan en küçük şikayetler bile “Ya bebeğime bir şey olursa?” korkusuyla çok daha fazla kaygıya ve strese sebep olabiliyor.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Ebru Dikensoy “Hamilelikte bağışıklık zayıfladığı için hastalığa yakalanmak daha kolay oluyor. Ancak bu sorunlar hakkında doğru bilgilere sahip olup gerekli önlemleri aldığınızda bu süreci daha az stresle ve güvenle geçirebilirsiniz” diyor. Prof. Dr. Ebru Dikensoy, hamilelik şikayetlerinde öne çıkan 7 şikayeti anlattı. Pandemi sürecinde anne adaylarına özel önemli öneriler ve uyarılarda bulundu.
Kramp neden olur ve ne yapılmalı?
Hamilelik şikayetleri arasında istem dışı kas kasılmalarına (kramp) sık rastlanıyor. Özellikle geceleri kan dolaşımı yavaşlayıp kaslara daha az oksijen ulaştığından kramplar artabiliyor.
Kramp bacak ve ayak bölgesinde oluştuysa kaslarınızı hafifçe germe egzersizi yapın. Bacağınızı yukarı kaldırıp ayak parmaklarınızı yukarı doğru hafifçe gerin. Ilık ve ıslak bir havluyu ağrılı bölgenize sararak dinlendirin. Şiddetli bir ağrı durumunda doktorunuzla temasa geçin.
Kramp girmesini engellemek için bol su tüketmek, yürüyüş yapmak, uzun süre ayakta kalmamak, uyumadan önce ılık duş almak ve 10 dakika bacak egzersizleri yapmak, otururken ayağın altına yükselti koymak, ayaklarınıza ve baldırınıza kan dolaşımını artırmak için masaj yapmak, süt içmek, mineralden zengin (maden suyu, balık, kırmızı et, fındık, kuruyemiş) tüketebilirsiniz. Eğer varisiniz varsa varis çorabı giymek de faydalı olacaktır.
Ödem neden olur ve ne yapılmalı?
El ve ayaklarda oluşan ödeme yüz ve göz kapaklarında şişlikler, kulak çınlamaları, gözde sinek uçuşmaları ve ense ağrıları eşlik ediyorsa sorun genellikle tansiyondan kaynaklanıyordur. Bu sebeple tansiyon süratle ölçülmeli ve yüksek seyrediyorsa kesinlikle bir doktora gidilmeli.
Yolculuk boyunca verdiğiniz molalarda sık sık yürüyüş yapın. Hafif ve az tuzlu beslenin. Araçta oturduğunuz koltuklarda ayaklarınızı büküp uzatarak kan dolaşımını artırarak ödem ve tromboz gibi dolaşım bozukluklarından korunun. Varis gibi dolaşım bozukluğunuz varsa mutlaka varis çorabı kullanın. Dar ve sıkı kıyafetlerden kaçının. Özellikle kalp ve böbrek hastası olanlar ve hamileliğe bağlı hipertansiyonu çıkan hamileler yakın hekim kontrolünde gebeliklerini sürdürmeli ve kontrollerini aksatmamalı. Ödem sökücü bitkisel yaklaşımlar ve ilaçlardan kesinlikle uzak durun.
Mide bulantısı neden olur ve ne yapılmalı?
Hamilelik boyunca bulantı, kokuya duyarlılık, bazı yiyecekleri yiyememek gibi durumlar sık sık ortaya çıkıyor. İşe yetişme stresi ya da sabahları aç olmak gibi durumlarda kusma daha sıklaşabilir.
Sabahları uyanılan saatten 5-10 dakika önce uyanıp başucuna geceden konulmuş tuzlu bir kraker veya leblebiden atıştırmak ve stres yapmadan hazırlanıp evden çıkmak bulantıyı azaltmakta. Gerekirse geceden alınacak zencefil kökünden yapılan bulantı engelleyici kapsüllerden faydalanılmalı. Bitkisel tedavi ile rahatlamayan hastalarda gebelik öncesi mide problemleri (gastrit, ülser veya reflü) sorgulanmalı ve tedavisi için gastroenteroloji uzmanına yönlendirilmeli.
Hamilelik şikayetlerinden reflü için ne yapılabilir?
Prof. Dr. Ebru Dikensoy “Hamilelik şikayetleri arasında reflü sık görülebilir ve beslenme alışkanlıklarını değiştirince önlenebilir. Tüm hamilelere öğünlerden bir saat önce veya sonra sıvı almaları, yemekle birlikte su, ayran ve kola gibi sıvı maddeleri almamaları konusunda tavsiyelerde bulunuyoruz.
Katı gıdalarla sıvı gıdalar birlikte alındığında daha geniş bir hacim ve büyüklüğe ulaşan, açısı da bozulmuş mideden yemek borusuna sıvı kaçmasına (reflüye) yol açıyor. Sık aralıklarla azar azar beslenme, tok iken sıvı almama, gece daha yüksek bir yastık kullanma gibi tavsiyelerde bulunabiliyoruz. Tüm bunlara rağmen reflü ve mide ağrısı çeken hastaları tedavi düzenlemek amaçlı gastroenterolojiyle görüştürmekteyiz” diyor.
Ciltte çatlaklar neden olur ve ne yapılmalı?
Gebelikte karın bölgesinde oluşan çatlaklar cildin gerilmesi (karnın büyümesi) nedeniyle ortaya çıkan geçici bir problemdir. Gebelik sırasında hacim olarak genişleyen göğüslerde çatlak oluşumunu önlemek için çatlak önleyici krem iyi bir başlangıç. Genelde gebeliğin 16. haftasından itibaren öncelikle göğüslere, sonra belin ince kısımlarına, karın bölgesine ve üst bacağın ön yüzüne çatlak önleyici krem sürülmesi önerilir.
Eğer cildiniz esnekse endişe duymanıza gerek yok. Doğumdan bir hafta sonra yapılacak fraksiyonel lazer tedavisi bu çatlakları büyük oranda giderilebiliyor. Üç haftalık seanslarla tamamen geçene kadar fraksiyonel lazer uygulaması oldukça yüz güldürücü sonuçlar veriyor.
Gebelik şekeri neden olur ve ne yapılmalı?
Gebelik öyle bir süreç ki diyabetik olmayan bir anneyi bile diyabetik duruma sokabilir. Gebelik öncesi diyabeti olmayan bir anne 26. haftadan itibaren diyabetik hale gelmesi mümkün.
Gebelik şekeri taranması ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir endokrin hastalık. Değerler yüksek ise annenin şekerini kontrolde tutup iri bebek oluşumunu, doğum travmalarını engellemek, yenidoğan döneminde kalsiyum, magnezyum ve potasyum düşüklüğüne bağlı geçirilmesi muhtemel nöbetlere engel olmak ve akciğerlerin düzgün gelişimini sağlamak amacıyla detaylı tetkikler ve tedavi sürecine başlanmalı. Diyabet eğer tespit edilip tedavi edilmezse bebeklerde çok ciddi sorunlara yol açıyor.
Hamilelik şikayetlerinden ateş neden olur ve ne yapılmalı?
Hamilelikte ateş yükselmesi ve titreme normal bir durum değil yine de her ateş yükselmesinde Covid-19 olduğunuz kaygısına kapılmanıza gerek yok. Ateşe sebep olan pek çok neden var. Bu nedenle kaygılanmadan önce ateşin sebeplerine bakmakta fayda var. Ancak özellikle gebeliğin ilk üç ayında geçirilen viral enfeksiyonlar ve ateş bebeğin beyin ve diğer organlarının gelişimini etkileyebildiğinden çok dikkatli olmak gerekiyor.
Prof. Dr. Ebru Dikensoy “Bu tarz bir durumda zaman kaybetmeden bir hekime danışmak hem kendi sağlığınızı hem bebeğinizin sağlığını riske atmamak için en doğru hareket olur. Öte yandan COVID-19 gebelikte üçüncü trimesterde yani 28. gebelik haftasından sonra daha kötü seyretmekte ve anne bebek ölümünü artırmaktadır. Gebelikte COVID-19 durumunda etkili ve önerilebilecek bir tedavi henüz bulunmuyor.
Gebe kalma düşüncesi var ise gebelikten önce aşı olmak en doğrusudur ve aşıdan ne kadar süre sonra gebe kalınabileceği tartışmalıdır. Bizler hastalarımıza bir ay sonra gebe kalınabileceğini söylüyoruz. Dünya Sağlık Örgütü şu ana kadar gebelere uygulanan aşı ile ilgili bir yan etki bulunmadığını ancak aşı yaptırma kararını hekim ve anne adayının beraber değerlendirme yaparak vermesi gerektiğini belirtiyor. Gebenin kronik bir hastalığı varsa (astım, KOAH, diyabet vb) her iki aşıdan da olabileceği vurgulanmaktadır” diyor.
Kaynaklar:
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Ebru Dikensoy
Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği: TJOD
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
Hamilelik şikayetleriyle ilgili yazımızı faydalı bulduysanız aşağıdaki içerik de ilginizi çekebilir:
Hafta Hafta Gebelik – Hamilelik Haftaları Rehberi (40 hafta)
