En önemli belirtileri kronikleşmiş kas ağrısı, karıncalanma, uyuşma, uyku bozukluğu ve yorgunlu olan fibromiyalji sendromu, en çok kadınlarda görülüyor. Psikiyatri Uzmanı Dr. Dilek Sarıkaya, bu hastalıkla ilgili merak edilenleri anlattı.
Bu hastalıktan muzdarip hastaların yüzde 70’i şikayetlerinin stresle birlikte arttığı biliniyor ve bu rahatsızlığa çeşitli psikiyatrik sorunlar da eşlik edebiliyor. Dolayısıyla benzer belirtiler gösteren ve üç aydan uzun süren ağrılarınız varsa bu fibromiyalji belirtileri olabilir. İşte hakkında merak edilen tüm ayrıntılar…
Kadınlarda görülme oranı yüksek
Fibromiyalji nedir? Hem kronik hem de yaygın kas iskelet sistemindeki ağrıyla beraber karıncalanma, uyuşma, uyku bozukluğu, yorgunluk, simetrik dağılımlı ağrılı noktaların sıkça görüldüğü bir hastalık. Bu hastalık ırk, yaş ve cinsiyet ayrımı olmaksızın herkeste görülebiliyor ancak en çok kadınları etkiliyor. Öyle ki her 10 hastanın 8-9’u kadın. Bu rahatsızlığın toplumda görülme oranı yüzde 2-8 arasında ve bu oranlar yaşla birlikte artış gösteriyor.
Fibromiyaljiye yol açabilen faktörler
Nedenlerine yönelik yapılan çalışmaların sayısı son yıllarda bir hayli artmış olsa da maalesef hâlâ etiyolojisi tamamiyle anlaşılmış değil. Eskiden geçirilmiş enfeksiyon hastalıkları, fiziksel veya psikolojik travma vb stres kaynağı, ırsi aile öyküsü, hastanın kendiyle ilgili yüksek beklentisinin olması, işkoliklik, mükemmeliyetçilik, hayattan zevk alamama, öfkeyle başa çıkamama, bağımlılık ve çocuk gibi ilgiye muhtaçlık, fiziksel veya duygusal travma bu soruna neden oluyor. Ayrıca belirtilerin kötüye gitmesine de sebep olabiliyor.
Hassasiyet ve yaygın ağrı varsa dikkat!
Halk arasında kas romatizması olarak da bilinen bu sendromda, sıklıkla tetik noktalar ya da hassas noktalar adı verilen vücut alanları bulunur. Bu noktalar hafif basınç uyguladığı gibi ağrıya sebep olabilen 18 farklı alanı da içerir. Tetik noktalarının yol açtığı ağrıyı bedenin pek çok bölgesini etkileyen ve tutarlı bir ağrı olarak tanımlamak mümkün. Hassasiyet ve yaygın ağrının görülmesi durumunda ise hastaya fibromiyalji teşhisi konur. Peki tetik noktaları nerelerdir? Başın arkası, omuzun üst kısımları, diz, kalça, dirsek ve üst göğüs olaraks sıralanabilir. Ancak bu noktaların artık tanı için odak olmadığını söylemek gerek.
Bunun yerine, üç ayı aşkın süredir süregelen yaygın bir ağrı varsa ve tıbben nedeni açıklanamıyorsa fibromiyalji teşhisi konulabilir. Tabii tetik noktalarda ağrının dışında belirtiler de söz konusu olabilir. Yorgunluk, yeterince uyumuş olmaya rağmen dinlenmiş hissetmemek, uyku sorunları, uyanmakta ve yataktan çıkmakta zorlanmak, depresiflik, baş ağrısı, kaygı, konsantrasyon sorunu, alt karın bölgesinde ağrı, nefes alırken zorlanma, egzersiz yaparken güçsüzlük, kulaklarda çınlama ve çabuk yorulma bu diğer belirtiler olarak sayılabilir.
Siz siz olun fibromiyalji hastalarının yorumları ve kullandıkları tedavi yöntemleriyle sınırlı kalmayın, bu problemden muzdaripseniz vakit kaybetmeden bir uzmana görünün.
Stresin varlığı şikayetlerin artmasına neden oluyor
Fibromiyalji belirtilerinin çıkmasında ve ilerlemesinde stresin etkili olduğunu biliniyor. Öyle ki hastaların yaklaşık yüzde 70’i stresle birlikte şikayetlerinin arttığını belirtiyor. Ayrıca fibromiyalji hastalarının yine ortalama yüzde 70’i psikiyatrik rahatsızlıkların da bu rahatsızlıkla birlikte görülebildiğini bildiriyor.
Yapılan araştırmalara göre depresyonun fibromiyaljiye eşlik etme sıklığı yüzde 28,6-70 arasında değişiyor. Travma sonrası stres, anksiyete, disosiasyon, uyku ve somatoform bozuklukları da hastaların maruz kaldığı psikiyatrik hastalıklardır arasında.
Fibromiyalji tedavisinde multidisipliner yaklaşım önemli
Bu hastalığı tespit edebilen bir laboratuvar veya görüntüleme yöntemleri maalesef yok. Ancak farklı kronik ağrıları saptayıp eleyebilmek için görüntüleme testleri ve kan tetkiklerinden sıkça faydalanılıyor. Tedavisinde ise multidisipliner bir yaklaşım şart.
Peki hastalar, bu hastalığın teşhisi için hangi bölümlere gitmeli? Hastaların algoloji, fiziksel tıp ve rehabilitasyon ya da romatoloji uzmanlarına başvurmaları uygundur. Fakat başta stres faktörleri olmak üzere travma gibi psikolojik etkenler ya da uyku bozukluğu, anksiyete bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu veya depresyon gibi psikiyatrik hastalıklar da söz konusuysa psikiyatri uzmanının da mutlaka sürece dahil olması gerekli.
Anksiyete bozuklukları ve depresyon tedavisinde kullanılan kimi antidepresan ilaçlar, EMDR tekniği ve bilişsel davranışçı terapinin, hem stresin ve kronik ağrıların azaltılmasında hem de beraberindeki psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde etkili olduğu biliniyor. Bu nedenle hastaların yaşam kalitesine de ciddi faydaları var.
Fibromiyaljide rastlanan kronik ağrı şikayetlerinin tedavisinde öne çıkan davranışçı yaklaşımlara gelince şöyle sıralayabiliriz:
- Ağrıyla olumlu anlamda başa çıkma yöntemlerinin kuvvetlendirilmesi
- Aynı şekilde olumsuz anlamda başa çıkma yöntemlerin belirlenip azaltılması
- Fizyolojik tepkiyi azaltmak için gevşeme eğitimlerinin alınması
- Ağrıyı tetikleyen çevresel faktörlerin düzeltilmesi
- Ağrı kesicilerin azaltılıp fiziksel aktivitenin artırılması
Kaynaklar:
Psikiyatri Uzmanı Dr. Dilek Sarıkaya
Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneği
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
