Kanser tedavisinde immünoterapi, kemoterapiye alternatif olarak dikkat çekiyor. Dünyada her 5 kişiden 1’i hayatı boyunca kansere yakalanıyor. Her 8 erkekten 1’i ve her 11 kadından 1’i kanser nedeniyle hayatını kaybediyor. Amerikan Kanser Derneği’nin hazırladığı tahmin raporuna göre; 2022’de toplam 1.9 milyon yeni kanser vakası öngörülüyor. Kanser tedavisinde her geçen gün daha çok kullanılan immünoterapi yönteminin, başka kanser türlerinde de kullanım onayı almak için gün saydığı belirtiliyor.
Kanser tedavisinde immünoterapi yöntemi nedir?
Kanser, bir doku veya organdaki hücrelerin anormal bir biçimde çoğalması ve büyümesidir. Kanserin bulunduğu organ veya dokudan uzak organlara yayılmasına metastaz deniyor. Kanser hastalığında metastaz kanserin evresinin arttığını gösteriyor. Giderek insanlık için büyük bir sorun haline gelen kanser hastalığı gelecekte de insanlığı tehdit etmeye devam edeceğe benziyor. Bundan dolayı kanser tedavisinde yeni ve etkili yöntemlerin bulunmasına ihtiyaç giderek büyüyor.
İmmünoterapi de yeni yeni gündeme gelen ve bağışıklık sisteminin kanser hücreleri ile savaşmasını sağlayan bir tedavi türü. Bağışıklık sistemi vücudun enfeksiyon hastalıkları ve diğer hastalıklarla savaşmasını sağlıyor. Akyuvarlar, lenf sisteminin doku ve organlarından oluşuyor. Biyolojik bir tedavi olan immünoterapide kullanılan maddeler canlı organizmalardan elde ediliyor. İmmünoterapinin doğuşu aslında 1866’lara kadar uzanıyor. İmmünoterapi yaklaşık 4-5 yıldır yaygın olarak kullanılıyor. Kayıtlara göre, şimdiye kadar yirmiye yakın kanser türü immünoterapi ile tedavi edilebildi. Alerji hastaları için yapılan başka bir immünoterapi çeşidi de mevcuttur.
Kanser tedavisinde immunoterapi yan etkileri
Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Necdet Üskent, “İmmünoterapilerin kemoterapilerden en önemli farkı, kimyasal içermemesi ve vücudun doğal savaşçı hücrelerini tümöre yönlendirmesidir. Doğal olarak yan etkiler de kemoterapiye göre çok daha az oluyor” açıklamasında bulundu.
Prof. Dr. Necdet Üskent, 1-7 Nisan Kanser Haftası vesilesiyle konu ile ilgili önemli bilgiler verdi…
İmmünoterapinin hemen hemen her kanser türünde kullanıldığını ancak akciğer kanseri, deri kanseri, böbrek tümörleri ve bazı tip karaciğer kanserlerinde tek başına ana tedavi olarak kullanıldığını söyleyen Prof. Dr. Necdet Üskent, “İmmünoterapilerin kemoterapilerden en önemli farkı, kimyasal içermemesi ve vücudun doğal savaşçı hücrelerini tümöre yönlendirmesidir. Yani kemoterapi gibi tümörü değil, bağışıklık sistemini hedef alıyor, tümöre karşı bağışıklık sistemi hücrelerinin savaşmasını sağlıyor. Doğal olarak yan etkiler de kemoterapiye göre çok daha az” dedi.
Saç dökülmesi immünoterapide olmuyor
Kontrol noktası inhibitörleri adıyla bilinen immünoterapi ilaçlarında klasik kemoterapi ilaçlarında görülen saç dökülmesinin de görülmediğini vurgulayan Onkoloji Uzmanı ve Onkolojik Bilimler Koordinatörü Prof. Dr. Necdet Üskent şöyle konuştu:
“Bunların yanı sıra, immünoterapi ile uyarılmış savaşçı hücreler (bağışıklık hücreleri) kanser hücreleriyle birlikte normal hücrelere de saldırabiliyor. Bunu önlemek için kanser hücrelerini işaretleme çalışmaları da yapılıyor. Bu da CAR- T hücreleri gibi aşılar ile oluyor. Çoğunlukla tedavinin başlandığı haftadan itibaren ilk 3 ay içinde yan etkilerin ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Ancak tedavi bitiminden 1 yıl sonraya kadar da yan etkiler oluşabiliyor. İmmün zatürre, tiroit hormonu ve hipofiz hormonlarında azalma, kolit dediğimiz bağırsak iltihabı bu yan etkiler arasında. Ancak yüzde 2-5 gibi oranlarda nadir görülüyorlar ve kontrol altına alınabilmeleri kolay. Özellikle erken fark edilip müdahale edilen yan etkiler çoğu zaman hafif şiddetli ve geçici oluyor.”
Tek başına ya da kemoterapi ile birlikte kullanılıyor
Günümüzde kullanılan immünoterapide pek çok ilaçtan söz edilebildiğini hatırlatan Prof. Dr. Necdet Üskent, “Bunlardan en sık kullanılanı, ‘Kontrol Noktası İnhibitörleri’ (Checkpoint İnhibitör). Bugün birçok kanserde dramatik iyileşme sağlayan ve kullanımı gittikçe yaygınlaşan bu ilaçlar, bağışıklık sisteminin kanserli hücreye saldırmasını durduran ‘kontrol noktası proteinlerini’ bloke ederek etki gösteriyor. Tıpkı kemoterapi gibi damardan serum yoluyla veriliyor ve uygulama öncesi özel bir hazırlık gerektirmiyor. İlk geliştirildiklerinde sadece yaygın evrede kullanılırken artık günümüzde erken evre kanserlerde de kemoterapiyle birlikte kullanımı var. Bu sayede hastalıkta daha uzun süreli iyileşme ve kontrol sağlanabiliyor” şeklinde konuştu.
İmmünoterapi tedavisi yaygınlaşacak
Kanser tedavisinde gün geçtikçe daha etkin ve yan etkileri daha az kemoterapi ilaçlarının da devreye girdiğini belirten Onkoloji Uzmanı ve Onkolojik Bilimler Koordinatörü Prof. Dr. Necdet Üskent, “Kimyasallar ile tümör DNA’sına ve kanser hücresinin mitozuna müdahale hep var olacak. Ancak şu bir gerçek ki, immünoterapinin kullanımı yaygınlaşacak. Bugün hep ileri evre kanserlerinde kullanımı varken, ilerleyen yıllarda daha erken evrelerde ve cerrahiye hazırlık olarak da daha sık kullanılacak. Klinik çalışmalardaki başarı oranları da bu tahminleri destekliyor” açıklamasında bulundu.
Kaynaklar:
Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Necdet Üskent
“Kanser tedavisinde immünoterapi nedir? Hangi kanser türlerinde kullanılır?” başlıklı haberimizin yanı sıra diğer Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
