Karaciğer yağlanması, günümüzde gittikçe artan hareketsizlik ve kalorisi yüksek besinlerle beslenme alışkanlığından dolayı hızla yaygınlaşır bir hale geldi. Bu yaygınlaşma çocuklarda ve 40 yaş altındaki erişkinlerde organ nakli gerektiren karaciğer yetmezliğinin de hızlı artış sebeplerindendir. Keza ülkemizde de her dört kişiden birini tehdit ediyor bu hastalık. Ayrıca yağlanmanın genellikle belirti vermeden ilerlediği de önemli bir gerçektir.
İç Hastalıkları Uzmanı Ozan Kocakaya, karaciğer yağlanmasına (hepatosteatoz) zamanında müdahale etmenin yaşamsal bir önem taşıdığını belirtiyor. Yağlanma miktarı arttığında karaciğerde iltihabın artmasına sebep olduğunu belirten Kocakaya, bu iltihabın karaciğer yetmezliği, hatta karaciğer kanserine bile sebep olacağını vurguluyor.
Bu noktada hiçbir yakınması olmasa bile bireyin senede en az bir kere rutin bir kontrol yapılması önemlidir. Karaciğer yağlanmasında erken teşhis edilmesi açısından bu tarz chec-uplar önemlidir.
Karaciğer yağlanması neden olur?
Karaciğer, karnımızın sağ üst tarafında bulunur. Kandaki toksitleri temizlemek, vücudun detoks sistemine katkı sağlamak ve safra salgısı üretmek gibi işlevselleri vardır karaciğerin. Ayrıca protein, karbonhidrat, yağ ve vitaminlerin yanı sıra ilaçların da vücutta işlem görmesine yardım eden karaciğerin tahminen 500’e yakın görevi bulunmaktadır.
Karaciğer yağlanması ise bu organı oluşturan hücrelerin içinde yağ birikimi olmaktadır. Her ne kadar karaciğer yağlanmasında alkol kullanımı önemli bir role sahip olsa da her yağlanmanın sebebi alkol değildir. Keza karaciğer yağlanması iki şekilde olabilir. Karaciğerde henüz iltihabi hasar oluşturmamış durumlar olabilir ya da karaciğerde iltihabi durumda gelişmişlik çıkabilir. Bu tabloya yağlı karaciğer iltihabı denir. Aşırı kilo, diyabet, yüksek kolesterol, ve bir takım tedaviler karaciğer yağlanmasına sebep olabilmekte.
Karaciğer yağlanması belirtileri
Karaciğer yağlanmasında genellikle belirti verme durumu azdır. Fakat başka nedenlerden dolayı yapılan tektikler ya da sağlık taramaları sırasında tespit edilebilir. Bununla birlikte karaciğerda yağlanma tanısı muayene ve üst karın ultranografisi ile sağlanır. Tanı konulduğunda ise karaciğerde iltihap olup olmadığı, karaciğerin işlevlerini yerine getirip getirilmediği tespidi için çeşitli testlerin yanı sıra ultrason, totmografi, ve MR gibi görüntüleme yöntemleri uygulanır. Gerekli durumlarda da biyopsi de kullanılır.
Karaciğer yetmezliği ile sonuçlanabilir
Karaciğer yağlanmalarına zamanında müdahale edilmediğinde oluşan ilhitaplar ilerleyerek siroz adı verilen ciddi ve geri dönüşü zor bir hastalığa sebep olabilir. Sirozun bacaklarda bacaklarda şişlik, karında sıvı birikimi, nefes darlığı gibi belirtileri olur. Siroz ya da karaciğer yetmezliğinin yanında yağlı karaciğerde iltihaplanmalar bazen karaciğer kanserine yol açabiliyor. O sebepten de yağlı karaciğere bağlı iltihabi hasar olanlar düzenli aralıklarla doktora görünmeli ve kontrol edilmelidir.
İdeal kiloya ulaşın, Akdeniz tipi beslenin
Karaciğer yağlanmasında tedavi sayesinde ilerleyiş durdurulabilir. Bu noktada yağların gerilemesine tamamen engel olunmaz. Tedavide esas hedef bu tabloya sebebiyet veren etmenlerin ortadan kaldırılmasıdır. Hastaların kilo vermesi ve ideal kilolarına ulaştırılması, kan şekeri düzeyinin kontrolü ve kolesterol düzeyinin düşürülmesi de önemlidir.
Hasta karaciğerini yoran bir tedavideyse eğer bu tedavi kesilebilir. Bu tür önlemler hem karaciğer yükünü azaltır hem de kalp hastalıkları riskinin önüne geçer. Karaciğerdeki yağlanma sıkıntıları yaşayan insanların yaşam tarzlarına yapacakları değişimler etkili sonuçlar getirir.
Peki karaciğer yağlanması ne iyi gelir? Karaciğerdeki yağlanmanın önüne geçmek için meyve ve sebze tüketimi önemlidir. Bunun dışında şeker ve hayvansal gıdalar da kısıtlanarak alınmalıdır. Ki düzenli egzersiz yapma, aşırı kilo tüketiminde kaçınma ve beslenmenin düzene sokulması bu tarz hastalığın önüne geçmenizi sağlar. Her zaman karaciğerdeki yağlanma durumlarında doktor kontrolü oluşturmalı ve bu sayede çok daha sağlıklı bir yapı kurmalısınız.
Karaciğer yağlanması tedavisi nedir?
Karaciğer yağlanması tedavisi ikiye ayrılı: Alkol tüketimine bağlı yağlanma ve alkolden bağımsız yağlanma. Alkolden bağımsız olduğunda özel bir tedavi gerektirmez ama gündelik alışkanlıklarda değişiklik şarttır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
- Zayıflamak
- Kolesterol ve trigliserid seviyelerini indirmek
- Diyabeti kontrol altına almak
- Alkolden tüketiminden uzak durmak
Alkol tüketiminden bağımsız olduğunda ise karaciğerinizdeki yağ birikimini ortadan kaldıracak bir ilaç tedavisi yoktur. Dolayısıyla “Karaciğer yağlanmasını ne temizler?” sorusunun cevabı bunun için bir ilaç tedavisi olmadığıdır. Ancak kimi durumlarda karaciğer hasarı kendi kendine durur. Daha da iyisi karaciğer kendini iyileştirir. Bu istisnalar dışında hastalık ilerleyişini sürdürür. Bir karaciğer uzmanı tarafından muayene edildikten sonra tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri şöyle sıralanabilir:
- Zayıflamak
- Kolesterolü ya da trigliseridleri düşüren ilaçlar kullanmak
- Kan basıncını düşürüp kontrol edebilmek için ilaç kullanmak
- Diyabeti kontrol altında tutmak için ilaç kullanmak
- OTC ilaçlarının sınırlandırılması
- Alkolden uzak durmak
Kaynaklar:
İç Hastalıkları Uzmanı Ozan Kocakaya
İç Hastalıkları Yardım ve Dayanışma Derneği
Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
Bu gönderiyi Instagram’da gör
