Kemik erimesi belirtileri nelerdir sorusundan önce osteoporoz nedir sorusunu cevaplamak gerekir.
Osteoporoz nedir? (Kemik erimesi nedir?)
Osteoporoz sanılan aksine kemiğin eriyip yok olması değil, zayıflamasına ve kemiğin içindeki bağlantıların yok olmasıyla dayanıklılığın bozulmasına deniyor. Kemik erimesinin ilerleyen aşaması ise kırıkla sonuçlanıyor.
Kemik erimesi belirtileri
Kemiklerin kütle kaybetmesi söz konusu olduğu için kemik erimesi belirtileri çok net bir şekilde kendini kolayca göstermez. Kemik kalitesi azaldığı için belirtiler aslında kırık sonuçlarıyla birlikte ortaya çıkar. Kimi zaman da kireçlenme ya da kaza sonucu olduğu düşünülen ve tam nerede olduğu bilinemeyen ağrılar görülebilir.
Kemik erimesi neden olur?
Yaş ilerledikçe riski artan kemik erimesine zemin hazırlayan kimi faktörler var elbette. 30 yaşında doruk kemik kütlesine ulaşıldıktan sonra her 10 yılda ortalama yüzde 3-4 oranında kemik kütlesi azalmaya başlar. Bu oranlar kadın ve erkek için aynıdır. Ancak erkeklerde kemik kütle kaybı yaşam boyu belli oranda gerçekleşirken kadınlarda bu durum menopozdan sonra hızlanmaya başlar. Dolayısıyla erkeklerde osteoporoz görülme riskliyle kadınlarınki değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle 30 yaşına kadar kemikleri güçlü tutmak için yatırım yapmakta fayda var.
Osteoporozun nedenleri arasında çevresel faktörlerin de etkisi vardır. Kemik kütlemiz yüzde 50 genetikten ve çevresel faktörlerden etkilenir diyebiliriz. İnce bir vücut yapısına sahip olanlar, beyaz tenliler, ailesinde kırık öyküsü bulunanlar, erken menopoz ve cerrahi uygulamalara bağlı olarak menopoza girenler risk grubunda yer alır.
Kemik erimesine ne iyi gelir? İşte 6 önlem
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Tolga Aydoğ, halk arasında kemik erimesi olarak bilinen kırık riskinde artışa neden olan osteoporoza karşı etkili altı önlemi anlatıp önerilerde bulundu.
D vitamini kontrolünü aksatmayın
Her yaştan insanın ömrü boyunca yeterli ölçüde D vitamini alması gerekiyor. Güneş ise bilinen en önemli D vitamini kaynağı. Dolayısıyla güneşten maksimum fayda sağlamak için günde 10-15 dakika direkt güneşe maruz kalınmalı. Balık, balık yağı, süt ve süt ürünleri ile mantar da diğer önemli D vitamini kaynakları olarak sıranabilir. D vitamini değerinizi kontrol ettirmeyi ihmal etmeyin ve doktorunun önerdiği şekilde D vitamini takviyesi almayı ihmal etmeyin. Rastgele D vitamini kullanmanın ise ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini unutmayın ve önce mutlaka bir doktora başvurun.
Gerektiği kadar kalsiyum almaya özen gösterin
Her nasıl ki D vitamini her yaşta alınması gerekiyorsa bu durum kalsiyum için de geçerlidir. Kalsiyum kaynakları da D vitamini kaynaklarıyla benzerlik gösterir. Süt ve süt ürünlerinde, balıkta, balık yağında kalsiyum bol miktarda bulunur. Bu besinleri tüketmekle ilgili sorunu olan veya yeterince tüketmeyenler için D vitamini ve kalsiyum takviyesi alınabilir. Öte yandan kalsiyumun eksikliği kadar fazla alınması da sağlık problemlerine yol açabilir. O nedenle mutlaka doktora danışmak gerekir.
Sigara, kafein ve alkolden uzak durun
Kemik metabolizmasını olumsuz yönde etkileyip kemik erimesine zemin hazırlayan en önemli üçlü sigara, kafein ve alkoldür. Bu nedenle sigaradan uzak durup kafein ve alkolü de olabildiğince azaltmak gerekir.
Egzersiz hayatınızın bir parçası olsun
Yürümek, koşu yapmak ve sıçramak gibi aktiviteler, kemik metabolizmasının gelişmesinde etkili en önemli adımlardır. Yapılan araştırmalara göre 10 gün süren yatak istirahati kemik metabolizmasını olumsuz etkiliyor. Bundan ötürü gençlerin egzersiz yapmaya yaşlılarınsa hareketli bir yaşam sürmeye teşvik edilmeleri gerekiyor. Osteoporoza bağlı gelişen kırıkların en önemli nedenini ise düşmeler oluşturuyor. Tabii özellikle omurga kırıklarının düşme olmadan da oluşabildiği bir gerçek. Ancak kalça kırıkları düşmeye bağlı gerçekleştiği için kalça, diz ve gövde etrafındaki kasların güçlendirilmesi önemli. Öte yandan denge egzersizleri de mutlaka yapılmalı.
Kemik yoğunluğunuzu ölçtürün
Kemik yoğunluk ölçümü, osteoporoz teşhisi koymak için kullanılan bir yöntem. Kemik yoğunluk ölçümünün ardından sonucun düşük olarak saptanması, mutlak surette kırık olacağını göstermez ancak buna yatkınlık olup olmadığını ortaya çıkarır. Dolayısıyla gereken durumlarda tedaviye başlanması için bu değerlendirmenin yapılması şart. O nedenle üç aydan daha fazla süre kortizon kullanan kişilerin, menopoza girmiş olanların, 65 yaş üstü kadın ve 70 yaş üstü erkeklerin kemik yoğunluk ölçümü yaptırması çok önemli.
Bu belirti varsa dikkat!
Erkeklerde libido azlığı da kemik sağlığının mercek altına alınması gerektiğini söyleyen işaretlerden biri. Zira erkeklerdeki libido düşüklüğü testesteron hormon azlığıyla ilişkili olabilir. Testesteron hormonuysa kemik gelişimini etkileyen en önemli hormonlardan biridir. O sebeple bu hormonun düşüklüğü nedeniyle meydana gelebilecek kemik metabolizma problemleri akılda tutulmalı. Erkeklerin bu konuda ayrıca dikkatli olması gerektiği de unutulmamalı.
Kemik erimesine iyi gelen besinler
Kalsiyum ve D vitaminin eksikliği kemik erimesine yol açtığı için süt ve süt ürünleri, yeşil sebzeler, kılçıklarıyla yenilen sardalya ve hamsi gibi balıklar zengin kalsiyum kaynaklarıdır. D vitamini en fazla güneşten alınır ve vücutta kalsiyumun emilimine yardımcı olur bu yüzden her gün 10 dakika el ve ayaklarımızı güneşlendirmek çok yararlıdır.
Sigara, alkol ve kolalı içeceklerin tüketimi de iskeletin mineral içeriğini olumsuz yönde etkiler. Ayrıca düşük kalsiyumla beslenme ve fiziksel aktivitenin yetersizliği önemli yer tutar. Örneğin günde üç kupadan fazla kahve içmek kemik yoğunluğunda bir azalmaya neden olur.
Öte yandan tuz tüketiminde aşırıya kaçmak kemik erimesine neden olabilir. Bunun nedeni ise tuzun böbreklerdeki kalsiyumu dışarı atmasıdır. Aynı şekilde protein de fazla alındığında kalsiyum dengesini ters yönde etkiler ve bağırsaklardan kalsiyumun atılmasına neden olur. Tabii az alındığında da kas gelişiminde zayıflamaların oluşacağını belirtelim.
Osteoporozu önlemek için bütün vitamin ve minerallerin gerekli düzeyde alınması gerekir. Bu da çocukluk çağından itibaren kazandırılan sağlıklı bir beslenme alışkanlığıyla mümkün. Maalesef ki kemik erimesi belirtileri ve sonuçları ortaya çıktıktan sonra beslenme tarzını değiştirmenin bu hastalığa pek bir etkisi olmuyor.
Kemik erimesi tedavisi
Tüm hastalıklarda olduğu gibi osteoporoz tedavisinde de öncelikli amaç korunmak olmalı. Eğer kemik yoğunluğu testi eksi 1 ile 2,5 arasında sonuç veriyorsa ilaca gerek yoktur, bu hastaların sadece korunması gerekir. Nasıl mı? Mesela alkol, kahve, gazlı içeceklerden uzak durmak ve sigara içmemek gibi. Diğer önemli tedbirler ise kalsiyumdan yana zengin beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak olarak sıralanabilir.
Kaynaklar:
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Tolga Aydoğ
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
Bu gönderiyi Instagram’da gör
Kemik tümörünün bu belirtisine dikkat!
Omurga sağlığını korumanın 10 püf noktası
