MS hastalığı hakkında doğru bilinen 10 yanlış. Evrensel bir etki oluşturan salgın dönemi, ülkemizde de giderek yaygınlaşan MS hastalarını da olumsuz etkiliyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman, dünya genelinde yaklaşık 3 milyon, ülkemizde ise 50 bin MS hastası olduğunu belirterek, MS’in genetik yatkınlık zemininde çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan, etkisini merkezi sinir sisteminde gösteren bağışıklık sisteminde düzensizlik bir kronik hastalık olduğunu vurguluyor. MS hastalığı hakkında özellikle salgın döneminde doğru bilinen 10 yanlışa değinen Kocaman, önemli uyarı ve önerilerde bulundu.
MS hastalarının COVID-19’a yakalanma riski çok yüksektir! YANLIŞ!
Doğrusu: MS’in bağışıklık sisteminin yetersiz çalışmaması sonucu ortaya çıkan bir hastalık olduğunu bilin. Dolayısıyla MS hastalarının Covid-19’a yakalanma riskinin çok yüksek olması bilgisi doğru değildir. Bunun aksine MS bağışıklık sisteminin fazla ve düzensiz çalışması ortaya çıkar. Normal işlevi vücudumuzu dışarıdan gelen zararlılara karşı korumak olan ve bağışıklık sistemi değişik nedenlerden dolayı merkezi sinir sistemi olarak beyin ve omurilikteki akson denilen sinir liflerine ve onları çevreleyen miyelin adı verilen kılıfa zarar verir. Böylece sinirlerin ilettiği uyarılar ve bu uyarıların etkinliğe dönüşeceği dokularda nörolojik işlevsel bozukluklar ortaya çıkar. MS hastalarının salgından korunmak için maske, hijyen, mesafe kurallarına dikkat etmeleri yeterlidir.
MS’li bireylerin COVID-19 aşısı olmaları sakıncalıdır! YANLIŞ!
Doğrusu: Tüm MS hastalarına Covid-19 aşısı önerilir. MS’de canlı virüs aşısının yapılması atakları tetikleyebilir. Fakat bizim ülkemizdeki aşı canlı virüs aşısı değildir. Bu nedenle de aşı olmalarında bir sakınca bulunmamaktadır.
MS hastaları pandemi sürecince MS ilaçlarına ara vermelidir! YANLIŞ!
Doğrusu: MS tedavisinin özellikle erken dönemlerinde aralıksız sürdürülmesi ileri dönemlerde olası özürlülüğün önüne geçer. Salgın döneminde ise tedaviler aksatılmadan ilerlemekte ve hastalar ilaçlarını sorunsuz almaktadır. Fakat hastanede damar yoluyla uygulanan, bağışıklık sistemini baskılayan bir takım tedavi uygulamalarının araları açılarak olumsuz etkilerin önüne geçilmiştir.
MS hastalığının tanısını erken dönemde koymak mümkün değildir! YANLIŞ!
Doğrusu: MS’in bireyden bireye değişmekte olan belirti ve bulgular başlangıç olabilir. Bu belirtiler hastalığın başlangıç dönemlerinde genellikle kendiliğinden de düzeldiği için hastaların hekim başvuruları gecikebilir. Fakat erken tanı ve uygun tedavinin mümkün olan en erken zamanda başlaması merkezi sisteme olan saldırıyı engeller ve sinir hücrelerinin ve iletim uzantılarının korunmasına vesile olabilir.
MS hastalığının tedavisi yok! YANLIŞ!
Doğrusu: MS, günümüzde tedavisi olan bir hastalığa dönüşmüştür. Fakat karşımızda da kronik bir hastalık olduğunu ve bu deneden tedavinin uzun dönemli olacağını unutmamak gerekir. MS tedavisindeki esas amaç hastalık aktivitesinin mümkün olan en erken dönemde kontrole alınması. Atakların engellenmesi ve özürlülüğün önüne geçilmesidir. Son 15 sene içerisinde bu konuda önemli adımlar atıldığı için hastalığın tedavi süreçleri daha verimli bir hale dönüşmüştür.
MS kadınlarının hamile kalması sakıncalı! YANLIŞ!
Doğrusu: Erkeklere kıyasla kadınlarda yaklaşık 2.5 kat daha fazla görülen MS, özellikle 20-40 yaş arası genç erişkinlik dönemlerinde yani doğurganlık döneminde ortaya çıkar. MS hastalığı, gebe kalmaya, doğurmaya kesinlikle engel değil. Sadece bu süreçte uzman hekim desteği ve kontroller kapsamında bir dönem geçirilmeli.
MS hastaları güneşe çıkmamalı! YANLIŞ!
Doğrusu: MS hastalarının güneşten uzak durmaları gerektiği bilgisi yanlıştır. Özellikle de en sağlıklı D vitamini kaynağını muhakkak güneş üzerinden tüketmelerinde yarar görülmektedir.
MS hastaları egzersizden kaçınmalı, çok yorulmamalı! YANLIŞ!
Doğrusu: MS hastaları kendilerini herkesten çok daha yorgun hissedebilirler. Fakat bu yorgunlukla başa çıkmanın yolu düzenli egzersiz. Bu sebepten de hareketli olmak MS hastalığı olan bireyleri olumlu etkiler. Özellikle düzenli yürüyüş ve egzersiz daha iyi bir sağlığın destekleyicisi olacaktır.
MS’li her hasta bir gün tekerlekli sandalyeye bağımlı hale gelir! YANLIŞ!
Doğrusu: MS hastalığı, hastaların yüzde 85’i ataklar ve düzelmelerle seyreder. Yüzde 15 olguda ise hastalığın atak olmadan da artan yürüme ve denge bozukluğuyla kendisini gösterdiği saptandı. Fakat son dönemlerdeki MS üzerine elde edilen olumlu gelişmeler sayesinde hastaların tekerlekli sandalye ihtiyacı duyma ihtimallerinin önüne geçilmeye başlanmıştır.
MS tedavisi ömür boyu sürer, tedaviyi kesmek mümkün değildir! YANLIŞ!
Doğrusu: MS hastalarının yüzde 82’İNDE 20-40 yaş arası genç erişkinlik döneminde ortaya çıkmakta. Bu yaşlar bağışıklık yanıtlarının en yüksek olduğu dönemlerdir. Kişiler yaşlandıkça da hastalık aktivitesi yavaşlar ve ortadan kaybolma olasılığı bile çıkar. Genel olarak 50- 55 yaş sonrasında bu hastalığın kaybolma olasılığı da yüksek. Bu da düzenli kontrol ve ilaç kullanımındaki dengenin sağlanmasıyla mümkün hale gelebilir.
Kaynaklar:
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz: