Narsist kişilik bozukluğu nedir? sorusu son yıllarda daha çok aratılıyor olabilir çünkü isan psikolojisi ve davranışlarıyla ilgili farkındalık arttı. Sorunun cevabına gelirsek… Kişilik, genetik faktörlerle birlikte çocukluk ve gençlik dönemindeki sosyal etmenler etkisiyle de oluşan bir kavram. Son yıllarda ise daha fazla başladığımız narsist kişilik bozukluğu ise empati eksikliği, benmerkezcilik ve abartılı bir öz- önem duygusu olarak tanımlanmaktadır.
Uzman Klinik Psk. Hande Taştekin, narsist kişilik bozukluğunun ergenlik ve erken yetişkinlik dönemlerinde ortaya çıktığını belirtiyor. Taştekin, narsizmin kişinin hayatını değil ilişkide olduğu insanların hayatını olumsuz etkilediğine vurgu yapıyor ve narsist kişilik bozukluğu belirtileri hakkında bilgiler veriyor.
Kişilik bozukluğu ergenlikte başlıyor
Kişilik, insanın kendisini ve çevresini algılama seviyesi ve iletişim – ilişki kurma biçimi açısından var olan düşünceleriyle alakalıdır. Ergenlik ve gençlik döneminde başlayan ve uzun bir dönem devam eden düşüncelerle de ilgilidir. Bu sebepten aile, iş ve sosyal çevresinde sorunlara sebebiyet veren davranış ve uyum bozuklukları olarak tanımlanabilir. Kadınları ve erkekleri eşit oranda etkileyen bu sıkıntının farklı çeşitleri de mevcut. Kişilik bozuklukları, psikolojik sorunların doğmasına sebep olur.
Narsist kişilik bozukluğu nedir?
Narsizim, halk içerisindeki bazı bireylerin yükseltilmiş özgüven ve kendilerini diğer insanlardan üstün görmesiyle ortaya çıkan bir kişilik bozukluğu. Diğer insanlara göre kendilerini sürekli üstün görürler. Fakat bu özelliklere sahip olan insanlarda kişilik bozukluğu olmayabilir. Narsistik kişilik bozukluğu yaşayan kişilerin birçoğu yükseltilmiş özgüven ve kendilerine karşı besledikleri hayranlık eşliğinde hayatlarını sürdürürler.
Bu tarz insanlar çevrelerinden de aynı şekilde hissettikleri duyguların pekiştirilmesini beklerler. Çoğunlukla da benmerkezci kişilik özellikleriyle de birlikte empati yoksunluğu, abartı ve güce bağımlı davranışlar ortaya çıkar.
Narsist kişilik bozukluğu belirtileri:
- Kendini eleştirilerin üzerinde görürler.
- Manipüle edici davranışları hiç bitmez.
- Diğer insanları kendi menfaatlerine göre kullanırlar.
- Kendileriyle aynı statüdeki insanlarla arkadaşlık kurmak isterler. Lakin bu gerçekleştiği zaman bile önde olma dürtüsü ve çevresiyle yarış halinde olma durumu ortaya çıkar.
- Kendi yetenek ve başarılarını abartarak üstünlük duygusu oluştururlar.
- Sürekli haklı çıkacağı ortamlar oluşturarak onaylanma isteği beklerler.
- Sürekli övgü bekler ve bunun için baskı ortamı kurarlar.
- Diğer insanların kendinden daha yeteneksiz ve başarısız, daha az zeki olarak bulurlar.
- Kendisini toplumun parçası olarak görse bile aslında bu toplum içerisinde özel muameleyi hak ettiğini düşünerek, kendini toplumdan üstün olduğunu iddia eder.
- İnsanların sürekli olarak kendine hizmet etme durumunda olduklarını varsayarlar.
- Başkaları üzerinden var olarak yaşadıkları bir yaşam biçimleri var.
- Genel olarak bu bozukluğun temelinde çocuklukta yaşanan değersizlik ve sevgisizlik gibi kavramlar yatmaktadır.
- Ne kadar dışa karşı özgüvenli olsa de içerisinde kendine güven kavramı kırılgan bir yapıdadır. Bunu göstermek ise onun en büyük korkusu olmaktadır.
Narsist kişilik bozukluğu olan birine nasıl davranılmalıdır?
Aile, arkadaş ve sosyal çevremizdeki birinin narsist belirtileri barizse ve hatta teşhis konmuşsa nasıl davranmak gerekir?
- Narsist bir insana karşı davranış sınırlarını daima belirgin olmalıdır
- Duygusal ve psikolojik anlamda da bütün manipülatif davranışların sınırı olmalı ve ona karşı izin olmamalı.
- Onu kaybetme korkusu ile yaklaşıldığı kesinlikle gösterilmemeli ve hissettirilmemelidir.
- Eğer kişiyi kaybetme korkusu yaşıyorsanız altında yatan sebep de belirlenmeli ve ona göre hareket edilmeli.
- Narsist bir insan karşısında suçluluk, yetersizlik gibi duygulara kesinlikle kapılmamalısınız. Narsist kişilik egosunu besleyici bir görev üstlenmemeli ve ona karşı duruşunuzu net sergilemelisiniz.
- Onu değiştirme ya da düzeltme çabasına gereksiz bir şekilde girmemelisiniz.
- Narsist bir insana karşı olumlu ya da olumsuz hissedilen duyguların net bir biçimde belirtilmesi gerekir. Ona karşı dürüst ve çekincesiz davranmanız da daima yarar görülmektedir.
Narsist kişilik bozukluğu tedavisi
Peki narsizm tedavi edilebilir mi? Narsistik kişilik bozukluğu tedavisinin yapılabilmesi için her şeyden önce hastanın bu rahatsızlığa sahip olduğunu kabul etmesi gerekir.
Narsist kişilik bozukluğu tanısı alanların yüzde 50 ile 75’i erkektir. Genel toplumda görülme oranı yüzde 1’dir. Narsist kişilik bozukluğu tedavisinde bireysel psikoterapi yeğlenmelidir. Hastanın yakındığı sıkıntılar anlaşılmaya çalışılır. Hekim hastadaki aşırı idealleştirmeden değersizleştirmeye geçişlere değinmelidir. Bu geçişler çok fırtınalı olabilir ve terapistin hastayı anlamadığı ya da iyi empati yapamadığı durumlarda ortaya çıkar.
Kaynaklar:
Uzman Klinik Psk. Hande Taştekin
Psikiyatrist Dr. Tulga Şatır
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
Bu gönderiyi Instagram’da gör