Kimi hastalıklarda hafif ve geçiciyken kimilerinde daha şiddetli ve uzun süre varlığını sürdüren nefes darlığı, sağlıklı kişilerde bile tempolu egzersizden sonra, yüksek rakımlı bir yerde gezerken ya da önemli sıcaklık değişimlerinde ortaya çıkabiliyor.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim nefes darlığının nasıl başladığının önemine dikkat çekiyor: “Aniden başlayan şiddeti yüksek nefes darlığında acil müdahale gerekebiliyor. Sakin gelişip uzun seyirle devam eden nefes darlığıysa acil olmasa bile muhakkak incelenmelidir. Nefes darlığı en çok akciğer hastalıklarında görülüyor ancak birçok farklı rahatsızlık ve psikolojik etkenler nefes darlığına yol açabiliyor. İşte nefes darlığına yol açan 9 sağlık sorunu!
Astım
Astım hastalığında nefes darlığı ataklar şeklinde görülür. Astımlı hasta farklı alerjen ve tetikleyici faktörlerle karşılaştığı zaman hava yollarında daralma, nefeste daralma ve hırıltılı solunum gerçekleşir. Ataklar dışında ise hastanın solunumu tümüyle normal seyreder.
KOAH
Özellikle sigara içenlerde görülen ve nefeste daralmayla özdeşleşmiş bir hastalıktır. KOAH’ta nefes darlığı ilerleyici olduğu gibi zaman geçtikçe kötüşelir de. Yani bu hastalığın geri dönüşü yoktur. Öte yandan ataklar ve akciğer enfeksiyonları hastalığın daha da ilerleyip ağırlaşmasına neden olur.
Panik atak
Zaman zaman anksiyete / kaygı yaşamak normal bir durumdur. Fakat kaygı bozukluğu olanlarda sıradan olaylara karşı dahi korku ve süreklilik arz eden endişe hali olur. Bu endişe de kendini panik atak krizleriyle gösterir ve ataklar sırasında kişide hızlı nefes almadan kaynaklı nefes darlığı gelişebilir.
Kalp yetmezliği
Kalp kasının yeterince kasılamadığı durumlarda kalp yetmezliği gelişir ve uzun süre sinsice varlığını sürdürdüğü gibi birdenbire de ortaya çıkabilir. Hastalar sırt üstü veya yüz üstü yattıklarında, yokuş veya merdiven çıktıklarında ya da efor sarf ettiklerinde nefes darlığı artar. Bu nedenle iki ya da daha fazla yastıkla uyumayı tercih ederler.
Obezite
Vücuttaki fazla yağın birikmesiyle ortaya çıkan obezite, yalnızca estetik bir sorun değildir. Aksine diyabet, kalp hastalığı ve akciğer rahatsızlıkları gibi pek çok sağlık problemine yol açabilir. Ayrıca aşırı kilo akciğerleri zorlayıp nefes almayı zorlaştırır. Kimi aşırı kilolu hastalara yanlışlık sonucu astım tanısı konuluyor ve yıllarca astım ilacı kullanmak zorunda kalıyorlar. Bu tanıda bir hata olduğu, hastanın kilo vermesi sonrası nefes probleminin ortadan kalkmasıyla anlaşılıyor.
Anafilaksi
Anafilaksi için hayatı tehdit eden ve ciddi bir alerjik reaksiyondur. Yer fıstığı ya da arı zehri gibi bir alerjene maruz kalındığında hızla kendini gösteren nefes darlığına acilen müdahale edilmesi gerekir.
Kansızlık
Sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin yetersiz olması durumunda ortaya çıkan kansızlıklığın (anemi) belirtilerinden biri de nefes darlığı. Bu belirtinin yanı sıra kişide bitkinlik, cildinde solukluk ve kalp atışı düzensizliği de görülebilir. Bu nedenle nefes darlığı yaşanması halinde mutlaka kan sayımı yapılmalıdır.
Akciğer Fibrozisi
Akciğerlerdeki küçük hava keselerinin duvarlarında kalınlaşma ve sertleşme olmasıyla görülen akciğer fibrozisi, akciğerleri vücudun oksijen ihtiyacını karşılayamaz hale getiriyor. En çok görülen belirtilerin başındaysa inatçı ve kuru öksürükle gelen nefes darlığı geliyor. Akciğer fibrozisinde nefes darlığı şikayeti yavaş yavaş ilerler. Öyle ki hastalığın ilk zamanlarında yalnızca efor sarf ederken görülen nefes darlığı, ilerleyen zamanlarda otururken bile oluşmaya başlar.
Akciğer embolisi
Akciğer atardamarının aniden tıkanmasıyla ortaya çıkan akciğer embolisi, hayati tehlike yaratan bir hastalıktır. Birdenbire görülen nefes darlığı, çarpıntı, kan tükürme, batıcı göğüs ağrısı, bacaklarda şişme ve ağrı gibi belirtiler öne çıkar.
