Son dönemlerde kontrolsüz teknoloji kullanımın çocuk gelişimi üzerindeki etkileri hayli fazla olmaya başladı. Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bu durumun öğrenilmiş otizme sebebiyet verdiğini belirtti. Bütün gün bilgisayar, tablet ve televizyon karşısında zaman geçiren çocuğun iletişim sıkıntısız yaşadığını belirten Tarhan, bu durumun öğrenilmiş otizme davetiye çıkardığını işaret etti.
Çocukta davranış bozukluğu nedir?
Çocuğun her yaşına göre davranış olgunluğu bulunur. Eğer ki çocuk yaşına göre olgun bir davranış sergilemiyorsa, o durumlar davranış bozukluğu sınırlarına girer. Yani çocuğun altına kaçırması ideal bir örnektir. 1.5. – 2 yaşına kadar tuvalet eğitimi öğrenir bir çocuk. Fakat okul yaşına gelmesine rağmen alta kaçırmalar devam ederse ortaya bir davranış bozukluğu çıkar. Tırnak yemeleri, gülünecek yerde tam tersi ağlama, misafirlerin yanında nasıl davranacağını bilmeme gibi durumlar da davranış bozukluğuna işaret eder.
Otizmde artış var
Çocukların yaşına göre davranmasını öğrenmesi gerekir. Örneğin nerede durmasını bilmesi lazım. Bunu çocuk nasıl öğrenir diye bakıldığında da genetik bir durum değildir bu. Salgından dolayı çocuklarda etkiler farklı oldu. Genetik kaynaklı olan otizm ve sonradan gelişen otizm vardır. Bunların tamamına da otistik spektrum bozukluk denir. Bu çocuklardaki beyin farklı gelişir. Çocukta nerogelişim bozukluğu olmaması için dört – beş becerinin iyi gelişmesi lazım. İnce motor beceri ve kalın motor beceri gibi. Fakat bazı durumlarda bu beceriler farklı bir gelişim sürecinde oluyor.
Gecikmiş konuşma otizm belirtisi
Dil gelişimi çocukta önemlidir. Dil becerilerinin gelişimi 4 yaşına kadar sağlanmalı. Fakat çocuk dört yaşına geldiği halde cümle kurmayı öğrenememiş ise bu gecikmiş otizme işaret olabilir. Otistik mi diye bakıldığında da bütün gün televizyon karşısında olan çocuklar da var ve buna klip sendromu denir. Çocuk devamlı klip seyreder, konuşma ihtiyacı hissetmez. Bu da konuşmayı öğrenememe durumunu ortaya çıkartır. Bu hususta anne ve baba ucuz bakıcı niyetine çocukların eline tablet vermekte. Çocuk tablet ile vakit geçirip güzel oyalanıyor diye düşünüyorlar. Fakat burada sadece çocuktaki görsel beceriler gelişmekte, dilde bir beceri olmamakta. İşitsel beceri de gelişmediği gibi ince motor becerileri de gelişmemektedir.
Çocuk her şeyi ailede öğrenir
Çocuk için ilk sosyal ortam ailedir. Onun açısından aile kutsaldır ve bir nevi ilkokuludur. Ailesinin dağılmasının kötü sonuçları gelişmiş ülkelerde görülmeye başlandı. Bu hususta da çocuklara bilgelik eğitimi veriliyor. Onlara yalan söylememe, paylaşımcı olma ve empati kurma konusunda yarımcı olunuyor.
Olumlu davranışlar pekiştirilmeli
Çocuğun olumlu davranışları muhakkak pekiştirilmeli. Bu konuda çocuğa olumsuz yaklaşıp onu eleştirmek yerine güzel davranışını onaylamak gerek. Ne güzel yapmışsın bravo demek onların duygularının da ifade ediş biçimlerine katkı sağlayacaktır.
Öğrenilmiş otizme dikkat
Öğrenilmiş otizm kavramı şimdilerde daha sık incelenmekte. Çünkü bu durum bilgisayar gibi teknik konularla ilgilenenlerde çok rastlanır oldu. Öğrenilmiş otizm; bütün gün teknolojik görsel cihazlarla vakit geçiren çocuğun normal iletişim kurmama durumudur. Öğrenilmiş otizmde artış çok hızlı olmaya başladı ve çocukların normal hayata uyum sağlama düzeyleri azaldı.
Beyin temelli öğrenme öne çıkıyor
Eğitim sistemi de metot değiştiği için beyin temelli bir öğrenim oluştu. Çocuk sıralarda değil, aktif öğrenme düzenine odaklanmaya başladı. Beyin temelli öğrenmede internet üzerinden bir süreç olduğunda da olası otizm olasılıkları artış gösteriyor.
Altı yaş öncesi sorumluluk öğrenilmeli
Çocuğa altı yaş öncesine kadar sorumluluk aşılanmalı. Aksi hali çocuk benmerkezci olur ve narsistik bir bireye dönüşür. Bu de kendi başına bir şeyler yapma güdüsünü azaltır.
Son olarak çocuk yetiştirme konusunda tutarsız davranmak yerine onlarla sosyal bir iletişim kurmanız, daha sağlıklı bir birey olmaları konusunda yardımcı olacaktır.
