Ön çapraz bağ yırtığının; spor yaralanmalarının dışında direkt travma, iş kazaları, trafik kazaları, yüksekten düşme gibi durumlarda da görülebileceğini belirten Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mahmut Özdemir, ön çapraz bağ yaralanmalarında neler yapılması gerektiği konusunda uyarılarda bulundu.
Op. Dr. Mahmut Özdemir, “Ön çapraz bağ; uyluk ve kaval kemiği olarak da bilinen femur ve tibia kemikleri arasında bulunan, daha çok dizin öne kaymasını engelleyen, döngüsel anlamda da destek sağlayan bir yapıdır” dedi.
Genelde bir spor yaralanması olarak değerlendirelen ön çapraz bağ yırtığı yaralanmalarının, profesyonel sporcular başta olmak üzere aktif spor yapan bireylerde daha sık görüldüğünü dile getiren VM Medical Park Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mahmut Özdemir, ileri yaş grubunda da bağ mekaniğinin değişmesine bağlı olarak yıpranmaya bağlı yırtıkların görülebildiğini söyledi.
Op. Dr. Mahmut Özdemir, “Ön çapraz bağ yırtığı spor yaralanmalarının dışında direkt travma, iş kazaları, trafik kazaları, yüksekten düşme gibi durumlarda da görülebilmektedir. Bunların yanı sıra çocuklarda ise, bağın yapıştığı kemik dokuyu koparması şeklinde de görülebilmektedir” açıklamasında bulundu.
Ağrı ve şişlik diz hareketlerini kısıtlar
Ani gelişen yırtıkların genelde bir kopma sesi ve derin bir ağrı ile kendini gösterdiğini ifade eden Op. Dr. Özdemir, daha sonra ise hastaların büyük çoğunluğunda diz içi kanamaya bağlı şişlik oluştuğunu ifade etti. Op. Dr. Özdemir, “Yırtık sonrası ağrı ve şişlik, dizde hareket kısıtlılığına neden olur. Takip eden günlerde şişlik ve ağrı azalır. Hastalar normal hayatlarına geri dönebilirler fakat boşluğa basma hissi, ani dönüşlerde ve merdiven inerken güvensizlik hissi, kaval kemiğinin uyluk kemiğinin altından kayıyormuş hissi görülebilmektedir” diye konuştu.
MR görüntüleri tanı koymaya yardımcı
Travma sonucu kopma sesinin ve sonrasındaki ağrı ve şişlik gelişmesinin tipik bir bulgu olduğunu belirten Op. Dr. Özdemir, ön çapraz bağ yaralanmasının nasıl teşhis edilebileceği hakkında şu bilgileri paylaştı:
“Hastanın dikkatlice muayene edilmesi gerekir. Öykü ve muayene ile hastaların tamamına yakınına rahatlıkla tanı koyulabilir. Klinik şüpheli durumlarda manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yöntemine başvurulmaktadır. Bir ön çapraz bağ yaralanmasında, bağ işlev görmeyecek derecede yaralanmış olduğu halde MRG’de bağın devamlılığı korunmuş gibi görülebilir. Diğer yandan yaygın ödeme bağlı olarak kopmamış bir bağ, kopmuş gibi sinyal verebilmektedir. Bu nedenle ön çapraz bağ yırtığında yaralanmanın hikayesi, fizik muayene bulguları ve MR görüntüleri mutlaka birlikte değerlendirilmelidir.”
Ön çapraz bağ yırtığı hastanın yaşına göre tedavi yapılır
Tedavinin hastanın yaşına, beklentisine, aktivite düzeyine göre değişkenlik gösterebileceğini söyleyen Op. Dr. Özdemir “Ön çapraz bağ yaralanması sonrası özellikle futbol, voleybol, basketbol gibi ani dönüş, sıçrama ve hızlanma gibi hareketlerin sıklıkla olduğu sporlarda üst düzey performans sergilemek mümkün olmaz. Bu nedenle özellikle genç ve aktif hastalarda ön çapraz bağ yaralanmalarında cerrahi tedavi önermekteyiz. Günümüzde ortalama yaşam süresinin uzaması, implant teknolojisindeki ilerlemeler ve cerrahi tekniklerdeki gelişmeler, aktivite beklentisinin artış göstermesi gibi faktörler nedeniyle cerrahi uygulamalar 40 yaş üzerindeki hastalara da uygulanabilmektedir” dedi.
Bir daha spora dönemez kanısı yanlış!
Erişkin ön çapraz bağ tamirlerinde genellikle hastanın kendisinden alınan tendonların kullanıldığını belirten Op. Dr. Özdemir, uyluk ve kaval kemiğinin diz eklemini oluşturan bölgelerinde açılan tünellerden geçirilen tendonlar ile yeni ön çapraz bağ oluşturulduğunu ifade etti. Op. Dr. Özdemir, bu işlemin tümüyle artroskopi yardımıyla kapalı olarak gerçekleştirildiğinin altını çizdi.
Son dönemlerde gerek tıp gerekse teknolojideki gelişmeler ön çapraz bağ tamiri sonrası başarı oranını yüzde 90’lara kadar çıktığını vurgulayan Op. Dr. Özdemir, şunları söyledi:
“Klasik bilinen, ön çapraz bağ ameliyatı olmuş profesyonel bir sporcunun eski performansına bir daha ulaşamadığıdır. Ancak biz bu görüşü kesinlikle kabul etmiyoruz. Kliniğimizde uyguladığımız özel bir teknikle, kemik stoğunu koruyarak geleneksel yönteme kıyasla daha kalın ve güçlü bir tendonu hastalarımıza daha kısa bir sürede uygulayabilmekteyiz. Yine eski yönteme kıyasla rehabilitasyon sürecine de daha çabuk başlayabiliyoruz.
Bu teknikte özel dizayn edilmiş tünel açıcılarla tüm işlemler eklem içinde gerçekleştiriyoruz. Tendon greftini tespit etmek için vida veya U çivisi gibi ek implantlara ihtiyaç duymuyoruz. Hastadan aldığımız grefti (doku yaması) daha fazla katlayabildiğimiz için aynı tendondan daha kalın bir tendon grefti elde edebiliyoruz. Diğer yandan özel mekanizması sayesinde yerleştirdiğimiz yeni bağa çift taraflı dengeli bir germe işlemi uygulayabiliyoruz.”
Ameliyat sonrası fizyoterapi önemli
Sadece ön çapraz bağ yırtığı ameliyatı yapılmışsa hastaların desteksiz yürüyebildiğini ifade eden Op. Dr. Mahmut Özdemir, ameliyat sonrası hastalara çeşitli dizlikler verilebildiğini ancak kliniklerinde herhangi bir dizlik ya da ek aparat kullanmadıklarını vurguladı.
Op. Dr. Mahmut Özdemir, “Hastalar ameliyat sonrası birinci gün ek problemleri olmaması halinde taburcu edilirler. Taburculukta hedefimiz yara yeri problemi olmayan, ağrısı kontrol edilebilir seviyeye inmiş, dizini 90 derece bükebilen ve ek problemi olmayan bir hastamızın olmasıdır. Ameliyat sonrası üçüncü hafta ise fizik tedavi programına başlıyoruz” dedi.
Op. Dr. Özdemir, “Eğer ameliyat doğru teknikle ve kusursuz bir şekilde yapıldıysa, ameliyat sonrası dönemde fizyoterapi sürecine harfiyen uyulduysa, bir yıllık bir sürecin sonunda kopma ihtimali sağlam taraf kadardır. Ayrıca özellikle belirtmek isterim ki, bir sporcuda bu cerrahi tedavinin sonrasında herhangi bir performans düşüklüğü de beklemiyoruz” diye konuştu.
6 ay sonra spora dönülebilir
Kıkırdağa veya menisküslere bir işlem yapılmamışsa hastaların yürümesinde sakınca olmayacağını vurgulayan Op. Dr. Özdemir, “Yine de düşme riskini azaltmak ve aşırı yüklenmeyi engellemek için ameliyat sonrasında birkaç hafta boyunca koltuk değneği kullanmalarını öneriyoruz. Rehabilitasyon süreci sonrası ameliyat tarihinden itibaren 6 ay sonunda hastalarımızın spora dönüşlerine izin veriyoruz” diyerek sözlerini noktaladı.
Kaynaklar:
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mahmut Özdemir
Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Hipokratist
“Ön çapraz bağ yırtığı hayatınızı kısıtlamasın” başlıklı haberimizin yanı sıra diğer Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
