Rahim ağzı kanseri aşısı (HPV) ve zamanında yapılacak taramayla hastalığa erken müdahale şansı büyük oluyor. HPV aşısı günümüzde her kadının gündeminde olması gereken bir konu. Genellikle belirti vermeyen, HPV (Human Papilloma Virüs), cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyonlardan biri. Düzenli muayene ve kontrol sayesinde yakalanabilirse erken tanı konabiliyor ve tedavide başarı şansı büyük oluyor.
HPV tanısı, standart genital muayene ve pap smear testleri yoluyla konuyor. HPV’nin kanser yapan (yüksek riskli) ve siğil yapan (düşük riskli) tipleri mevcut. Virüs bir defa alındığında büyük olasılıkla bağışıklık sistemimiz sayesinde vücuttan temizleniyor. Ancak bazen bu temizleme gerçekleşemez ve virüs yıllarca vücudumuzda kalabiliyor. HPV enfeksiyonunun ilaçla tedavisi yok. Ancak bu enfeksiyonu önlemek yine de mümkün. Yaklaşık 15 yıldır HPV enfeksiyonundan korunma amaçlı HPV aşıları kullanılıyor.
“HPV aşısı ücretsiz olmalı”
CİSÜ Platformu’nun yaptığı araştırmada, kadınların yüzde 95’inin her yıl yapılan rahim ağzı kanseri taramasından haberleri dahi yok. Kadın Sağlığı Hemşireliği Derneği’nden Öğr. Gör. Özlem Altıntaş, “Rahim ağzı kanserine karşı Türkiye çapında ücretsiz HPV aşılarına ve tarama testlerine başlanmalı” önerisinde bulundu.
Rahim ağzı kanserinin önlenmesi için HPV aşısı ve taramasının önemine dikkat çeken Kadın Sağlığı Hemşireliği Derneği’nden Öğr. Gör. Özlem Altıntaş, “Kadınların yalnızca yüzde 4,3’ü ücretsiz rahim ağzı kanseri taraması yapıldığından haberdar ve bunlardan yalnızca yüzde 27,1’i tarama testi yaptırmış durumda” dedi.
Türkiye kanser insidansının, dünya insidansının üzerinde seyrettiğini belirten Öğr. Gör. Özlem Altıntaş, HPV’ye bağlı kanserlerin erkek kanserlerinin yüzde 1’inden, kadın kanserlerinin ise yüzde 5-10’undan sorumlu olduğunu kaydetti.
Altıntaş, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ülkemizde de HPV ile ilişkili kanserlerin kadınları daha çok etkilediğini görüyoruz. Kadınlarda erkeklerin yaklaşık 5 katı HPV ile ilişkili kanser olduğu tahmin ediliyor. Kadınlar, Ketem ve Aile Sağlığı Merkezleri’nde ücretsiz HPV testi yaptırabiliyor. Kadınların düzenli aramalarla bilgilendirilerek daha çok takip edilmesi gerekiyor.”
“HPV aşısı virüsü durdurur”
Rahim ağzı kanseri vakalarının yüzde 99’unun HPV’den kaynaklandığını belirten Öğr. Gör. Özlem Altıntaş, CİSÜ olarak bu konudaki farkındalığı yükseltmek amacıyla çevrimiçi etkinlikler düzenlediklerini aktardı. Altıntaş, “HPV’nin kanser ve siğil yapan türlerine karşı geliştirilen aşıların ulusal aşı takvimine alınması ve HPV tarama kapsamının yaş ve cinsiyet bazında genişletilerek ülkede yaygın hale getirilmesi gerekiyor. Herkesin HPV aşısından ve taramasından faydalanması virüsün yayılımını durdurmak için oldukça büyük önem taşıyor” diye konuştu.
Kimler HPV aşısı olmalı?
HPV aşısı 9 yaşından itibaren yapılabilir, ancak 11-12 yaşındaki kız ve erkek çocuklarına önerilir. Bu yaşlarda aşılama yapılsa da gelecekte HPV enfeksiyonu ile ilişkili kanserlere karşı koruyuculuk gösterir. 26 yaşına kadar olan genç erişkinler önerilen yaş aralığında aşılamaya başlamamışsa, ya da başlayıp tamamlamışsa aşı olabiliyor.
Aşılama aralıkları ne olmalı?
Aşılama 15 yaş altında başlandıysa 2 doz aşı yeterli kabul ediliyor. Bu dozların 5 ay aralıklı yapılması öneriliyor. Ancak 15 yaş üstündeki genç erişkinlerde ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, gereken koruyuculuğu sağlamak için 3 doz yapılabilir.
Aşının koruyuculuğu ne kadar?
Aşı HPV ilişkili kanserlere karşı yüzde 90’nın üstünde koruyuculuk gösteriliyor. Aşı olanlarda genital siğil görülme olasılığı azalıyor. Uzun sureli takiplerde aşının koruyuculuğunun azalmadığı, bu nedenle hatırlatma dozuna ihtiyaç duyulmadığı bildiriliyor. Aşılanmış bireylerde yine de rahim ağzı kanser taramasına mutlaka önlem açısından devam edilmelidir.
Olası yan etkileri
Pek çok HPV aşısı olan kişide herhangi bir yan etki kaydı yapılmamış. Yan etkiler genelde hafif şiddette olup, en sık görülen yan etki aşı yerinde oluşan ağrıdır. Özellikle genç erişkinlerde aşılama sonrası baygınlık hissi olabileceğinden aşılama sonrasında 15 dakika süreyle oturtulmalı ya da uzandırılmalıdır.
Aşıya nasıl ulaşabiliriz?
HPV aşısı henüz bakanlığın aşılama takviminde yer almıyor. Bu nedenle çocuklarının aşılanmasını isteyen ebeveynler, ya da kendisi aşılanmak isteyen bireyler aşıyı kendi imkanları ile karşılıyor. Doktor bilgilendirmesi sonrasında doktor reçetesi ile eczaneden aşı alınabiliyor.
Yargıdan örnek karar
Öte yandan geçen hafta; Dünya Sağlık Örgütü’nün 9-14 yaşlarındaki kız çocukların rahim ağzı kanserine karşı olmasını önerdiği HPV aşısının Türkiye’de ücretsiz olmasıyla ilgili yargıdan örnek bir karar çıktı. Ankara 62. İş Mahkemesi, bir kadının başvurusu üzerine HPV aşısının ücretini ödemeyen Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanlığı’nı haksız buldu. Mahkeme, üç doz aşının bedelinin faiziyle başvurucuya ödenmesine hükmetti.
Kaynak:
Öğr. Gör. Özlem Altıntaş
Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı (CİSÜ)
Kadın Sağlığı Hemşireliği Derneği
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
