Saç dökülmesi bazen cildimizdeki sorunların da işaretçisi olabiliyor. Hormonal sebepler, beslenme, ilaçlar veya stres saç dökülmesinin öne çıkan nedenleri arasında. Dermatoloji Uzmanı Dr. Hülya Sağlam, erken dönem teşhis ve tedavinin saç dökülmesinin önüne geçilebileceğini söylüyor ve saçların geri kazanılmasının mümkün olduğunu bildiriyor.
Saçlarım çok dökülüyor diye şikayetçiyseniz saç dökülmelerini engellemek için yapılacakların başında saçların temizliği geliyor. Zira aşırı yağlanan saçlar ve kafa derisinde gelişen egzamalar saç dökülmesine sebep olabilir. Sağlıklı saç tellerinin akıbetinin saç köklerinin hava almasına bağlı olduğunu belirten Sağlam, saç derisinin düzenli aralıklarla ve yumuşak hareketlerle temizlenmesi, doğru seçilmiş şampuan kullanılması dikkat çekiyor.
Sıkça karşılaşılan aşırı saç dökülmesini üç ana başlıkta toplayan ve tedavilerle ilgili bilgi veren Sağlam, aynı zamanda ısı ve kimyasal işlemlerden uzak durulmasının önemli olduğuna vurgu yapıyor.
Kadınlarda saç dökülmesinin en çok görülen tipi
Saç dökülmesi erkekler kadar kadınların da korkulu rüyası ve kadınlarda en çok rastlanan saç dökülmesi tipi de telogen. Saç tellerinin yaşam döngüsü uzama yani anagen, yeniden kıl oluşumu yani telogen ve dökülme yani katagen olmak üzere üç evreden oluşuyor. Saçlı derinin kıl foliküllerinin yüzde 1’inden daha azı katagen, yüzde 13’ü telogen ve yüzde 85-90’ı da anagen dönemde oluyor.
Bilindiği üzere günde ortalama 100 telin dökülmesi normal kabul edilirken bu normalliğin testi de çekmeyle yapılıyor. Bu çekme testinin Dr. Hülya Sağlam şöyle anlatıyor: “Bir tutam saçınızı çekin. Çektiğiniz tutama bakın ve eğer dört telden fazla tel geliyorsa bu çekme testini pozitif kabul edin. Yani evet saçınızda dökülme sorunu var demek bu. Telogen saç dökülmesi yaklaşık üç – dört ay sürdüğü için altı aydan fazla devam eden dökülmelere kronik telogen dökülme adı veriliyor. Telogen saç dökülmesi için neden oluşturan faktörler ise şöyle:
- Tiroid hastalıkları, hamilelik sonrası ve menopoz dönemlerindeki hormonal nedenler.
- Demir, çinko, biotin, magnezyum, protein, B12 ve esansiyel yağ asiti eksikliğine neden olan diyetler.
- Kimi hipertansiyon ilaçları, lityum vb. psikiyatrik ilaçlar ve doğum kontrol hapları.
- Vitamin eksikliği, ameliyat, kansızlık, şiddeti yüksek hastalıklar, aşırı diyetin neden olduğu fiziksel stres.
- Depresyon vb. gibi psikolojik stres.
Saç dökülmesi neden olur?
Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Okan, saç dökülmesinin nedenlerine şöyle değindi:
Saç büyümesinin üç ana evresi vardır. Saçın büyüdüğü, çoğaldığı dönem anagen, gerilemeye geçtiği dönem ketogen ve döküldüğü dönem telogen evre olarak isimlendirilir. Telogen evre kılların dinlenme dönemidir. Bu dönem ortalama 30-90 gün sürer ve kıllar bu dönemde dökülür.
Bir kişinin günde yaklaşık 100 saç telinin dökülmesi normaldir. Bu sayının aşırı miktarda artması saç dökülmesi olarak kabul edilir. Saç dökülmesi farklı nedenlere bağlı olarak gelişir. Erkek tipi dediğimiz hormonal ya da genetik nedenli dökülme, telogen dökülme diye isimlendirilen genel saç dökülmesi, saçlı deride bulunan hastalıklardan kaynaklanan dökülme ve saça uygulanan yanlış kozmetiklerin neden olduğu saç dökülmeleri bu nedenlerin en önemlileridir.
Telogen dökülme diye isimlendirilen dökülmede saçın genelinde dökülme görülür. Telogen döneme giren kıl köklerinde fazlalık olur. Besinsel eksiklikler, sıkı diyet, hormonal sorunlar, ateşli hastalıklar, akut kan kaybı, kullanılan bazı ilaçlar, tiroid bezi hastalıkları, kronik hastalıklar bu tip dökülmeye neden olan sebepler arasındadır. Genel saç dökülme şikayeti olan hastalarda demir, vitamin B12, folik asit, çinko, biotin, D vitamini, bazı romatolojik hastalıklar ile ilişkili testler istenilebilir. Stresin de bu tip dökülmenin oluşmasında etkisi olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Erkek tipi dökülme hormonların etkisi ile gelişen genetik kökenli dökülmedir. Androjen hormonların etkisi altındadır, kalıtsal yapı da gelişmesinde etkilidir. Kadınlarda saçın tüm alanında açılma olarak görülür; erkeklerde alından başlar, iki yanda belirginleşir ve saçın üst kısmında seyrelme olarak görülür. Erkeklerde çoğunlukla 20’li-30’lu yaşlarda görülmeye başlar ancak ileri yaşlarda da başlayabilir. Kadınlarda hormonal bazı sorunlar bu tip dökülmeye neden olabilir. Erkek tipi dökülme sorunu olan kadın hastalarda hormonal bozukluk olup olmadığı araştırılmalıdır. Özellikle erkeklik hormonu, böbrek üstü bezi hormonu, tiroid hormonu, süt hormonu ile ilgili araştırmalar yapılmalı bu sorunlara yönelik tedavi başlanmalıdır.
Saçlı deriye yerleşen bazı hastalıklar kıl köküne zarar vererek kılların dökülmesine sebep olur. Saçlı deriyi tutan hastalıklarda saçta dökülme dışında kızarıklık, kaşıntı, pullanma, kepeklenme gibi başka yakınmalarda bulunur. Bu tip dökülmede tanının erken konulup tedavinin erken başlanması önemlidir. Tedavideki gecikme kalıcı kıl kayıplarına neden olabilir. Tedavinin erken başlaması hastalığın ilerlemesini engelleyerek sağlam saçların korunmasına yardımcı olur.
Saça uygulanan harici maddeler saç köklerine zarar vererek dökülmeye neden olurlar. Saç boyaları, düzleştiriciler, saç jöleleri ve saç köpükleri uzun süreli ve sık kullanıldıklarında saçın kırılganlığını arttırarak dökülmeyi artırırlar.
Saç dökülmesinin nedenleri arasında şampuan olabilir
Kullanılan saç ürünlerine de dikkat edilmesi gerektiğine değinen Dr. Hülya Sağlam, deterjanlarda bulunan bir maddenin köpürmesi için şampuanlarda da bulunabildiği konusunda uyarıyor. Bu madde saç derisi sağlığını bozduğu gibi saç tellerine de zarar veriyor. Öte yandan saçların kuruyken taranması ve sıkıca toplanıp uzunca süre bu şekilde kalmasının da dökülmelerde etken olduğunu söyleyen Sağlam, şöyle devam ediyor:
“Perma, röfle gibi açma işlemleri ve aşırı ısıya maruz bırakan fön işlemleri de saçları yıpratan dökülmeyi tetikliyor. Saç dökülmesinin tedavisine geçmeden önce nedenini saptamak çok önemli. Sonrasına tedavi yöntemi ve hastanın saçına uygun şampuanın belirlenmesi gerekiyor. Şu da bilinmeli ki dökülen saçların neredeyse yüzde 70’i yeniden çıkıyor. İyi sonuçlar alabilmek adına saç mezoterapisi ve PRP gibi işlemler uygulanabilir.”
Erkek tipi saç dökülmesinin nedeni genetik geçişli
Erkeklerde başın üstünde ve yanlarında görülen genetik geçişli saç dökülmesine “androgenetik alopesi” adı veriliyor. Kadınlarda da seyrek görülen saç dökülmesi tipine 25 yaşına kadar her dört erkekten birinde rastlandığını ve 50’li yaşlarda bu oranın yüzde 50’ye yükseldiğini söyleyen Sağlam, tedaviyle ilgili şu bilgileri veriyor:
“Bu tip durumlarda topikal minoksidil, mezoterapi ve PRP, hormonal ilaçlar, saç kök hücre ve kılcal damar yenileme terapisi denilen otolog mikrogreft tedavileri kullanılıyor. Çok daha ileri vakalarda ise bilindiği üzere saç ekimi gerçekleştiriliyor. Öte yandan androgenetik alopesinin erken dönemde tedavi edilmesi daha iyi sonuç alınmasında etkili. Doğal içerikli şampuan ve losyonlar ise saç dökülmesini durdurup saç kalitesini artırmaya destek oluyor. Ayrıca biotin gibi vitaminler, soyadan elde edilen aminoasitler, çinko gibi mineraller ve dolaşımı artırıcı bitkisel ekstraktlar da destekleyici olarak kullanılabiliyor.”
Saçkıran sorunu çoğunlukla kendiliğinden iyileşiyor
Alopesi areata tipi saç dökülmesi (halk arasındaki adıyla saçkıran) nedeni tam olarak bilinmeyen sorunlardan biri, genellikle kaynağının stres olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca otoimmün hastalıklar kapsamında değerlendirilen saçkıran vücudun B12 vitamini eksikliğinden dolayı yeterli miktarda sağlıklı alyuvarın yapılamamasına bağlı kansızlıkla birlikte de görülebiliyor. Aynı şekilde saçkıranın tiroit hastalıklarıyla beraber görülebildiğini kaydeden Sağlam, saçkıranın çoğunlukla kendiliğinden iyileştiğini söylüyor. Süresi uzayan vakalarda ise tedavide uyarıcı baskılayıcı görevi olan kortizonlu ilaçların kullanıldığına dikkat çekiyor.
Saç dökülmesi ile başvuran hastalara nasıl yaklaşılır?
Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Okan, saç dökülmesi ile başvuran bir hastada önce saç dökülmesi çeşidinin tespit edildiğini söyleyip şunları ekledi: “Hangi tip saç dökülmesi varsa ona uygun araştırma yapılır. Genel saç dökülmesi ile başvuran bir hastada olası bir neden açısından birtakım kan testleri istenilir.
Saçlı derideki bir hastalığın neden olduğu dökülmeden şüpheleniyorsa saçlı deriden biyopsi alınır ve hastalığın teşhisi konulur. Hastalığa yönelik tedavi ile yeni kıl köklerinin zarar görmesi engellenmiş olur.
Hastaların kullanmış olduğu saç ürünlerinin ayrıntılı hikayesi alınır. Yanlış saç ürünü kullanımı mevcutsa hastanın kesmesi tavsiye edilir.”
Saç dökülmesi tedavisinde ne gibi yöntemlere başvurulur?
“Saç dökülmesi ile başvuran hastalarda neden tespit edilirse öncelikli nedene yönelik tedavi yapılır” diyen Doç. Dr. Gökhan Okan, “Vitamin düşüklüğü bulunursa eksiklik tamamlanır, hormonal bir sorun tespit edilirse hastalar endokrinoloji ya da kadın doğum hekimine yönlendirilir. Besinsel eksiklik tespit edildiğinde gıdalar ile destekleme yapılır. Gereğinde hastalar diyetisyene yönlendirilerek beslenme alışkanlığı düzene sokulur.
Saç dökülmesini durdurmak amacıyla bitkisel içerikli ürünler bulunmaktadır. Bunların bir kısmının bilimsel etkinlikleri kanıtlanmış olmakla birlikte, etkinlikleri tek başına yeterli olmayabilir. Tedavilere destek olarak kullanılabilirler.
Saç dökülmesini azaltmak ve mevcut saçları canlandırmak için uygulanan bir yöntem saç mezoterapisidir. Saç mezoterapisi ile saçın ihtiyacı olan vitamin, mineral ve kan dolaşımını arttırıcı ilaçlar direkt saç diplerine enjekte edilir. Kullanılan ilaçlar güvenilirdir. Anestezi gerektirmeden uygulama yapılır. Başlangıçta sık uygulama yapılırken ilerleyen seanslarda aralar uzar. Emin ellerde yapılması gerekir. Tedavi tamamlandığında dökülmede azalma, saçlarda dolgunluk elde edilmiş olur.
Saç dökülmesi tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem PRP’dir. PRP işleminde kandaki büyüme faktör bileşenleri belirli yöntemlerle saflaştırılır. Ardından saçlı deriye zerk edilir. Amaç saçlı deride kan dolaşımını artırmak, daha fazla oksijen sağlamak, kıl köklerinin gelişmesi ve saç tellerinin büyümesini sağlamaktır. Uygulama insanın kendi kanından elde edilen bir özütle yapıldığı için son derece güvenlidir, yan etkisi yoktur. Belirli aralıklarla tekrarlanması gerekir” dedi.
Saç dökülmesi çözümleri
PRP ile tedavi revaçta
Platelet Rich Plasma- Platelet Yönünden Zenginleştirilmiş Plazma (PRP) günümüzün en sık uygulanan saç dökülme tedavilerinin başında geliyor. Bu tedavi yöntemi hastadan alınan az miktardaki kanın santrifüj işlem sonrası bileşenlerine ayrıştırılması ve elde edilen PRP’nin aynı hastaya enjekte edilmesinin temel alıyor. Bu yöntem üç hafta arayla toplamda üç seans uygulanıyor.
Kanlanmayı artıran mezoterapi
Saç dökülmesini durdurmak, mevcuttaki saçın kalitesini artırmak ve yeni saçların çıkmasını aktifleştirmek için periyodik olarak saçlı deriye uygulanan saçlı derisi mezoterapisi, kan dolaşımını artırıyor. Bu uygulama özel mineral, vitamin ve protein karışımlarının saçlı deriye enjekte edilmesiyle gerçekleşiyor. Kıl foliküllerinin kanlanmasında artış olması daha iyi beslenmesi ve gelişmesine yardımcı oluyor.
Doku örneğiyle tedavi: Otolog mikrogreft
Otolog mikrogreft yönteminde ekseriyetle kulak arkasındaki saç teli bulunan alandan doku örneği alınıyor ve anında özel sıvıyla birleştiriliyor. Sonrasında alınan bu doku çok ufak parçalara ayrıştırılıp büyüme faktörleri bulunan karışım eşliğinde saçlı deriye enjekte ediliyor. En büyük avantajı ise tek seansla uygulanması.
Etkileri dört aya kadar çıkan kök hücre
Otolog mikrogreft’teki gibi kulak arkasındaki kıl folikülü bulunan doku parçasından alınıp laboratuvarlarda üretilen kök hücreyle uygulanan bu tedavinin etkisi iki ila dört aylık süreçlerde görülüyor. Kök hücre tedavisinde elde edilen hücreler bir ayın ardından hastaya enjeksiyonla veriliyor. Etkisini göstermeye başladıktan sonra saçta hacim artışı görülürken yok olmaya yüz tutmuş incelmiş teller tekrar kalınlaşmaya başlıyor. Saç miktarında da artış gözleniyor.
Kaynaklar:
Dermatoloji Uzmanı Dr. Hülya Sağlam
Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Okan
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
