Ses bozulması, bağırma, aşırı konuşma, çığlık atma, ses taklitleri, spor aktiviteleri sırasında ses suistimali ve sigara kullanımına bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. İnsanların yaklaşık yüzde 7’sinin hayatlarının bir döneminde ses bozukluğu yaşadığını kaydeden uzmanlar, ses sisteminin korunmasında ses hijyeninin önemini vurguluyor. Uzmanlar, ses hijyeni için konuşurken veya performans gösterirken nefes desteğinin doğru kullanılmasını, sık ve şiddetli boğaz temizlemeden uzak durulmasını, günde en az iki litre kafeinsiz ve teinsiz sıvı tüketilmesini, bitki çaylarının ise sınırlı tüketilmesini tavsiye ediyor.
16 Nisan Dünya Ses Günü, sesin hayatımızdaki önemini ve yerini vurgulamak için 2002 yılından bu yana kutlanıyor. Dil ve Konuşma Terapisti Dr. Öğretim Üyesi Maral Yeşilyurt, 16 Nisan Dünya Ses Günü dolayısıyla yaptığı değerlendirmede ses bozuklukları ve ses sağlığına ilişkin paylaşımlarda bulundu.
Sesin bireyin yaşına uygun olması gerekiyor
Dr. Öğretim Üyesi Maral Yeşilyurt, sesin perde, şiddet, rezonans ve kalitesi gibi özelliklerinin bir veya birkaçında meydana gelen anormallikler ve/veya sesin bireyin yaşına ve cinsiyetine uygun olmamasının ses bozukluğu olarak tanımlandığını söyledi.
Bağırma ve aşırı konuşma ses bozulmasına yol açabilir
Ses bozulması nedeninin yapısal olduğu gibi sonradan edinilmiş, psikojenik veya ses sisteminin yanlış kullanıma bağlı olabileceğini de kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Maral Yeşilyurt, “Bağırma, aşırı konuşma, çığlık atma, ses taklitleri, spor aktiviteleri sırasında ses suistimali, sigara kullanma kullanıma bağlı bozukluklar, ses bozulması nedenlerine örnek verilebilir.” dedi.
İnsanların yüzde 7’si ses bozukluğu yaşıyor
Araştırmaların, insanların yaklaşık % 7’sinin hayatlarının bir döneminde ses bozulması yaşadığını gösterdiğini belirten Dr. Yeşilyurt, “Ses bozukluğu bireylerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Şarkı sesi kullanıcıları-şarkıcılar, tiyatro sanatçıları, öğretmenler, din görevlileri, çağrı merkezi çalışanları gibi sesleri ile geçimlerini sağlayan profesyonel ses kullanıcılarında hafif bir ses bozukluğu bile maddi, sosyal, psikolojik sıkıntılara neden olabilir. Profesyonel ses kullanıcıları ile çalışan ve ses terapisti olarak da bilinen alanında uzman Dil ve Konuşma terapistleri, bu durumun hassasiyetinin farkındadır. Ses terapisi ve rehabilitasyonu, sağlık bilimleri fakültesi veya sağlık bilimleri enstitüsünden mezun olan Dil ve Konuşma terapistlerinin sorumluluk alanları içindedir” diye konuştu.
Ses terapisi sesi sağlıklı hale getirmeyi hedefliyor
Ses terapisi ile amacın sesi sağlıklı hale getirmek olduğunu ifade eden Yeşilyurt, “Performans geliştirmesini ise şan eğitmenleri yapmaktadır. Ses bozukluğunu düzeltmeden performansa yönelik çalışmalar yapılırsa bu, seste daha büyük ve kalıcı bozukluklara neden olabilir. Mesela kas gerilimin artması, ses telinde kanama, tek taraflı ses teli patolojilerinde karşı ses telinin de zedelenmesi veya ses teli kistinin patlayarak Sulcus Vokalis’e dönüşmesi görülebilir. Patolojinin ilerlememesi, daha büyük sorunlara yol açmaması için erken müdahale önemlidir.” uyarısında bulundu.
Profesyonel ses kullanıcıları için özel çalışmalar yapılıyor
Profesyonel ses kullanıcılarının ses bozulması yaşamadan koruyucu ve önleyici destek almalarının yine Dil ve Konuşma terapistlerinin sorumluluk alanına girdiğini kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Maral Yeşilyurt, “Ses teli dediğimiz şey ‘V’ şeklinde bir kastır. Bir kas ne kadar güçlüyse travmalara karşı o kadar dayanıklıdır. Profesyonel ses kullanıcılarında ses hijyenine yönelik farkındalığın kazandırılması, postür, nefes, fonasyon teknikleri ve ses egzersizleri ile koruyucu- önleyici çalışmalar yapılmaktadır.” diye konuştu.
Ses hijyeni ile ses sisteminin korunması hedefleniyor
Dr. Öğretim Üyesi Maral Yeşilyurt, zayıf ses hijyeni alışkanlıklarının pek çok ses bozulmasının ortaya çıkmasına zemin hazırladığını belirterek ses sistemini korumaya yönelik tüm davranışlara ses hijyeni denildiğini kaydetti.
Ses hijyeni için bu önerilere kulak verin!
Dr. Öğretim Üyesi Maral Yeşilyurt, ses hijyeninde dikkat edilmesi gereken maddeleri de şu şekilde sıraladı:
- Konuşurken veya performans gösterirken nefes desteğini doğru kullanın.
- Sık ve şiddetli boğaz temizleme ile sık ve şiddetli öksürük ses tellerini tahriş edeceğinden bu davranışlardan kaçınmak gerekiyor.
- Ses tellerinin hidrasyonu, nemli tutulması ve tahriş edici maddelerden uzak durulması önemlidir. Günde en az iki litre kafeinsiz ve teinsiz sıvı tüketin.
- Sigara içmeyin.
- Reflünüz ve/veya alerjiniz varsa tedavi olun.
- Birçok bitki çayının da diüretik etkisi olduğundan, bitki çaylarını sınırlı için.
- Her gün yeterli uyumaya özen gösterin.
- Bağırarak konuşmayın, çığlık atmayın.
- Ses telleri de birer kastır. Bu kasların güçlü ve düzenli çalışması için Dil ve Konuşma terapistinizin önerdiği ses egzersizlerini düzenli bir şekilde yapın.
Kaynaklar:
Dr. Öğretim Üyesi Maral Yeşilyurt
Dil ve Konuşma Terapisi Derneği
“Bu davranışlar ses bozulmasına yol açıyor!” haberimizin yanı sıra diğer Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
