Güçlü bir bağışıklık için besinler kadar koşullar da önemli. Çocuklar dört aylık uzun ve tempolu okul günlerinin ardından kısa bir mola için sömestr tatiline giriyor. Bu kısa aranın sağlıklı ve sorunsuz geçmesi için bazı kurallara dikkat edilmesi gerekiyor. Özellikle COVID-19 ve influenza gibi enfeksiyonların yaygınlaşmaması için ailelerin sağlıklı yaşam düzenlerini bozmaması önem taşıyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Erdem Özcan, sömestr tatilinde çocukların hastalıklardan korunmasında güçlü bağışıklık için bilgiler verdi.
Kış ayları sadece COVID-19 açısından değil grip, RSV, rinovirüs, parainfluenza gibi virüslerin de artışta olduğu bir dönemdir. Bu enfeksiyonlar çocuk sağlığını da olumsuz etkilemektedir. Yarıyıl tatilinin de devreye girmesiyle birlikte kış enfeksiyonlarında daha da artış meydana gelebilir. Bu nedenle çocuk sağlığı için yarıyıl tatilinde çok dikkatli olunması, bağışıklık sistemini destekleyen önerilere uyulması gerekmektedir.
Öğün atlamayın
Bağışıklık sisteminin olumsuz etkilenmemesi ve sağlam olması için üç temel nokta bulunmaktadır. Sağlıklı beslenme, düzenli uyku ve fiziksel aktivite bağışıklığın üç önemli ayaklarıdır. Okulun tatil olmasıyla birlikte genellikle öğün saatlerinde kayma, öğün atlama, abur cubur tüketiminin artması gibi olumsuz tablolar görülebilmektedir. Ancak bu durum bağışıklık için olumsuz olabilir. Bu nedenle mümkün olduğunca düzenli beslenilmesi, paketli gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir. Bu süreçte C vitamininden zengin beslenilmesi önem taşımaktadır. Ayrıca çocukların sıvı alımına, düzenli su içmesine özen gösterilmelidir.
Egzersiz ve uyku düzenine dikkat!
Tatil nedeniyle çocukların uyku düzenleri bozulabilir, çocuklar daha geç saatlerde uyumak isteyebilir. Bu durumda ortayı bularak, normal yatma saatinden en fazla yarım saat ötelenerek uykuya yatılmalıdır. Uyku düzeninin bozulması hem büyümeyi hem de bağışıklığı olumsuz etkilemektedir. Bununla birlikte tatilde aktivitelerin azalmasıyla fiziksel hareket de azalır; bu da yağlanmayı artırır. Mümkün olduğunca çocukları egzersize yönlendirmek gerekmektedir. Örneğin kar yağarsa dışarıda kartopu oynanması, gün içerisinde baş ve kulaklar korunarak kısa yürüyüşlere çıkılması uygun olabilmektedir.
Telefon, televizyon ve tablet kullanımı formülü: Yaş × 10 dakika
Tatil için şehir dışına ya da yurt dışına gideceklerin daha az kalabalık ortamlarda bulunması gerekir. Kişi sayısının sınırlı olduğu mekanlarda tatil seçenekleri tercih edilmelidir. Tatilde de maske, mesafe ve hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Okul dışı dönemlerde çocukların ekran maruziyeti de artabilmektedir. Telefon, tablet ve televizyon kullanımının en fazla yarım saat artırılması gerekir. Genellikle gün içerisinde 3 yaş üstünde bir çocuğun total ekran maruziyet süresi yaş × 10 dakika şeklinde olmalıdır. Ayrıca bu süre, çocukların hem ruhsal hem bedensel olarak dinlenmeleri gereken bir dönemdir. Bu nedenle ebeveynlerin karne notları konusunda ve ders konusunda çocuklara çok fazla baskı kurulmaması psikolojik açıdan önemlidir.
D vitamini alımı çok önemli
Bunun dışında çocuklarda güçlü bağışıklık için D vitamini önerilir. Ayrıca düzenli balık tüketmeyen çocukların balık yağı kullanması da uygun olacaktır. Bu konuda dikkat edilmesi gereken nokta, her tür vitamin takviyelerinin pediatri uzmanına danışmadan kullanılmaması gerektiğidir.
Sömestr tatilinde bağışıklık için yapılması gerekenler
1. Aile içi oyunlara yönelin, evde daha çok zaman geçirin
2. Çocuklara ev içinde sorumluluk verin, mutfakta birlikte yemek yapın
3. Doğada kısa yürüyüşler yapın, kar varsa kartopu oynayın
4. C vitamininden zengin meyve ve sebzeler tüketin
5. Dışarı çıkılacaksa çocuğun başı ve kulaklarının kapalı olmasına dikkat edin
6. Sıvı alımını dengeleyin
7. Çocuğun probiyotik beslenmesine dikkat edin
8. Kapalı alanlarda uzun zaman geçirmeyin, aktiviteleri açık havada planlayın
9. Maske, mesafe ve hijyen kurallarına uyun
10. Çocuğu egzersize yönlendirin
11. Ekran maruziyetini kısıtlayın
Sömestr tatilinde pratik beslenmenin ipuçları
“Okul dönemindeki alışkanlıklar düzenli olarak sürdürülürken okulların yarıyıl tatiline girmesiyle birlikte çocukların yaşam şekilleri farklılaşmaya başlayacaktır. Bu durum beslenme açısından ebeveynler ve çocuklar tarafından hem iyiye hem de kötüye evrilebilir” diyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Diyetisyen İrem Aksoy, açıkladı.
Eğer ki çocuğun okulda beslenmesi yetersiz veya tam anlamıyla sağlıklı değilse evde kontrollü bir şekilde sağlıklı beslenme düzeni rahatlıkla oluşturulabilir. Bu sayede çocuk, süreci doğru değerlendiren ebeveynlerinin desteğiyle daha sağlıklı ve düzenli bir beslenme alışkanlığı edinebilir. Yarıyıl tatilini sağlık ve beslenme anlamında daha verimli hale getirmek, çocuklarınızın bağışıklığını desteklemek için bu yazıya göz atabilirsiniz.
Vitaminler hastalıkları savıyor
Öncelikle unutulmamalıdır ki okul dönemindeki çocuklar önemli bir büyüme ve gelişme sürecindedir. Dolayısıyla bu dönemdeki çocukların enerji harcamaları daha çok ve besin ögesi ihtiyaçları daha önemlidir. Çocukların büyüme ve gelişmesine destek olmak için bazı parametrelere dikkat etmek gerekir. Özellikle iyi protein kaynaklarıyla beslenmelerini sağlamak, vitamin ve mineral gereksinimlerini eksiksiz olarak tamamlamak çocuklar için elzemdir. Aynı zamanda kış mevsiminin ve pandeminin getirebileceği sağlık sorunlarına karşı çocukların bağışıklığını güçlü tutmakta fayda var.
Bu durumda bağışıklık için en çok katkıda bulunanlar listesinde ilk sırada antioksidan içeriği yüksek sebze ve meyveler yer alıyor. Diğer yandan bağışıklığa destek olarak hayati önem taşıyan vitamin ve minareller; A, C ve D vitaminleri ile çinko ve demir mineralleridir. Bunlara ek olarak B grubu vitaminleri, E ve K vitamini, selenyum, magnezyum gibi diğer mineraller de destek olmaktadır. Bu vitamin ve mineralleri yeterli alamayan çocukların, bağışıklık fonksiyonu bozularak enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı duyarlılıkları artabilir. Vitamin ve minerallere ek olarak bağırsak mikrobiyatasını destekleyen besin bileşenleri ve diğer faydalı bileşikler de bağışıklık için destekleyicidir.
Bu kış döneminde, yarıyıl tatili için evinizde eksik olmaması gereken başlıca besinlere değinmek gerekirse;
- Renkli sebze ve meyveler
- Kaliteli protein kaynakları ve en önemlisi yumurta
- Besleyici değeri yüksek kuruyemişlerden badem, ceviz
- Bağırsak sağlığına destek olarak yoğurt, kefir örnek verilebilir.
Valizinizde sağlıklı atıştırmalıklara yer verin;
- Taşıma kolaylığına göre taze veya kuru meyveler
- Kefir veya süt
- Kuruyemişler
- Multivitamin veya mineral takviyeleri, probiyotikler.
Çocukların beslenme konusunda bilinçlendirilmesi, seçimlerini doğru yapmaları açısından çok fayda sağlayacaktır. Diğer yandan evde sağlıksız atıştırmalıklar bulundurmak ya da dışarda istediği besinin zararlarını gözetmeden sadece onu mutlu etmek veya bir nevi ödül niyetine verilen besinler çocuklarınıza faydadan çok zarar verebilir. Bu tatil döneminde hem çocuklarınızla vakit geçirmek hem de çocuklarınızın beslenme konusunda bilinçlenmesine ve eğitilmelerine olanak sağlayabilirsiniz.
En basitinden süt ve süt ürünleri, tahıllar, et ve et ürünleri, yağlı tohumlar, meyve ve sebzeler gibi besin gruplarının her birinin beslenmelerinde olması gerektiğinden ve bunların dengeli bir şekilde alınmasının sağlıklı bir yaşam sürmelerine katkı sağlayabileceğinden bahsedebilirsiniz. Ek olarak çocuklarınızla birlikte evde sağlıklı tarifler yapabilir ve sağlıklı beslenmeyle ilgili faydalı kitaplar okuyabilirsiniz.
Kaynaklar:
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Erdem Özcan
Beslenme ve Diyet Uzmanı Diyetisyen İrem Aksoy
Türk Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme Derneği
“Sömestr tatilinde güçlü bağışıklık için atılacak 11 adım” başlıklı yazımızın yanı sıra diğer Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
