Sporda sakatlanma ve yaralanmaların ardından sporcuların aktif spor yaşantılarına devam edebilmeleri için uygun sportif rehabilitasyon programının uygulanması gerekiyor. Spor yaralanmalarının ortaya çıkışında bilgi eksikliğinin de etkin bir faktör olduğunu vurgulayan uzmanlar, normal rehabilitasyonda kullanılan yöntem ve yaklaşımların sporculara uygulandığında hızlı ve güvenli bir şekilde aktiviteye dönüşü sağlamayabileceğini ifade ediyor. Uzmanlar, sporcu rehabilitasyonu alanının çalışmak isteyenlere kariyer imkanı sunduğuna da dikkat çekiyor.
Prof. Dr. Deniz Demirci, yaralanmalar sonrasında sporcu rehabilitasyonunun önemi hakkında görüşlerini paylaştı.
Sporda sakatlanma sonrası özel tedavi
Spor veya fiziksel aktiviteye bağlı olarak ortaya çıkan ve ertesi gün kişinin spora, fiziksel aktiviteye veya yarışmaya katılmasına engel olan, aynı zamanda tıbbi bakım gerektiren yaralanmaların spor yaralanması olarak tanımlandığını belirten Prof. Dr. Deniz Demirci, “Sporcunun yeniden aktif spor yaşantısına devam edebilmesi için yaralanma sonrası uygun sportif rehabilitasyon programının uygulanması gerekiyor. Bu programın kişiye özgü olması, rehabilitasyon kurallarına uyularak planlanması ve rehabilitasyonun tüm aşamalarını içermesi spora dönüşü sağlayan en önemli etkenlerdir. Bu bakımdan sportif rehabilitasyon önemlidir” dedi.
Sportif rehabilitasyon ekip çalışması gerektiriyor
Rehabilitasyonun genelde oldukça uzun bir uygulama olduğunu ve ekip çalışması gerektirdiğini belirten Prof. Dr. Deniz Demirci, “Bu ekibin içinde doktor ve fizyoterapist anahtar rol oynarken sportif rehabilitasyonda tedavi protokolünü geliştiren ve uygulayan fizyoterapistin sporu ve sporcuyu tanıması açısından antrenör ile iş birliği içine girmesi de önemli. Bu nedenle sportif rehabilitasyonda rehabilitasyon ekibine antrenör de dahil ediliyor” ifadelerini kullandı.
Normal rehabilitasyon sporcuya fayda sağlamayabilir
Prof. Dr. Deniz Demirci, normal rehabilitasyonda kullanılan yöntem ve yaklaşımların sporculara uygulandığında hızlı ve güvenli bir şekilde aktiviteye dönüşü sağlamayabileceğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Sportif ortamın yarışmacı doğası, rehabilitasyona da agresif bir yaklaşımla bakılmasını gerektiriyor. Bu nedenle sportif yaralanmaların rehabilitasyonunda, aktiviteye dönüşü hızlandırmak için spora özgü fonksiyonel egzersizler içeren bireyselleştirilmiş rehabilitasyon protokolü ile klasik, klinik temelli rehabilitasyon teknikleri birleştiriliyor. Klinik temelli bir rehabilitasyon programı bireye özgü olup, çok aşamalıdır. Rehabilitasyon programının ilerletilmesinde her bir bölüm bir önceki bölümün üzerine inşa edilmeli ve protokoller sporcunun tüm vücudunun başarılı bir şekilde aktiviteye dönüşünü hazırlayacak şekilde olmalı.”
Kapsamlı bir rehabilitasyon programı düzenlenirken sakatlığın yeri, spor branşının niteliği, sporcunun yaşı, performans düzeyi ve yaralanmadan sonra ortaya çıkabilecek fiziksel kondisyon kaybı gibi öğeler de detaylarıyla dikkate alınmalı.
Sağlık bilgisi ve eğitimi çok önemli
Spor yaralanmalarının ortaya çıkışında bilgi eksikliğinin de etkin bir faktör olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Deniz Demirci, “Sakatlıklara karşı önemli bir genel önlem olarak önceden bilgilendirme yani eğitim gerekiyor. Sporcu sağlığı ile ilgilenen profesyonellerin olası spor sakatlıklarının önlenmesi amacıyla sağlık bilgisi ve eğitimi almaları çok önemlidir. Spor rehabilitasyonunda da etkin yöntemlerin belirlenerek uygulanması için terapistin alanı ile ilgili uzmanlığa sahip olması gerekiyor. Bu da ancak donanımlı bir eğitim ile gerçekleşiyor. Örneğin bir spor fizyoterapisti, kas-iskelet sistemi yaralanmalarının anatomi ve patofizyolojisine ait yeterli bilgisi, modern rehabilitasyon işlemleri hakkındaki eğitimi ile spor yaralanmaları tedavisinde etkili role sahiptir” dedi.
Kariyer imkânı sunuyor
Sporcunun rehabilitasyon programının gelişimi ve ilerlemesinin fizyoterapistlerin klinik karar verme ve problem çözme becerilerine bağlı olduğunu belirten Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Prof. Dr. Deniz Demirci, “Spor rehabilitasyonu, günümüzde olduğu gibi gelecekte de spor sakatlıkları tedavisi ve sporcu performans değerlendirmesi açısından kıymetli olacak. Bu alanda çalışmak isteyenlere iş imkânı sunacaktır” diye konuştu.
Bu bölüm farklı kaynaklardan derlenmiştir
En sık yaşanan sporcu sakatlıkları
Hem amatör hem de profesyonel sporcularda sıklıkla görülen sakatlıklar şöyle:
- Kramplar (H3)
- Ayak bileğinin burkulması
- Kasık ağrısı
- Tendon yaralanmaları
- Tenisçi dirseği
- Diz ağrısı
Uzmana gitmeden önce yapılabilecekler
Spor sakatlıkları ve tedavi yöntemleri, her sakatlığa ve kişiye özel durumlar elbette. Sakatlık oluştuğunda, doktora başvurana kadar geçen sürede tek başınıza yapabileceğiniz bazı öneriler:
- Sakatlanan bölgeyi 2-3 gün boyunca koruyun.
- Sakatlanan bölgeye buz kompresi uygulayarak şişme engellenebilir.
- Ağrınızın çok olduğu durumlarda parasetamol ya da ibuprofen içeren ağrı kesiciler alabilirsiniz. İlaç almadan önce mutlaka bir doktora ya da eczacıya danışın.
Kaynaklar:
Prof. Dr. Deniz Demirci
Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği Hipokratist
“Sporda sakatlanma sonrası doğru müdahale!” başlıklı haberimizin yanı sıra diğer Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
