Yaşam alanlarımızda hijyen için atacağımız her adım önemli çünkü her gün binlerce belki de milyonlarca zararlı bakteri, virüs ve alerjenle temas ediyoruz. Bu kadar olumsuz etkene karşı sağlığımızı korumanın yolu hijyenden geçiyor. Dünya Hijyen Günü vesilesiyle ev, el ve gıda hijyenini sağlamanın yollarını Uzm. Dr. Işıl Çeri, Dyt. Pınar Yaprak ve Dr. Öğrt. Üyesi Hüseyin Taşkıran anlattı.
Sağlığımızı korumak için el hijyenine dikkat etmek, sağlıklı gıdaları gıda hijyenine uygun şekilde saklayıp, pişirip tüketmek, evimizi alerjen, mikrop ve bakterilerden temizlemek gerekiyor. 2011 yılında ilk kez Türkiye’de kutlanmaya başlanan 16 Ocak Dünya Hijyen Günü çerçevesinde hijyenin hayatımızdaki önemine dikkat çeken Uzm. Dr. Işıl Çeri, Dyt. Pınar Yaprak ve Dr. Öğrt. Üyesi Hüseyin Taşkıran hijyen konusunda önemli ipuçları veriyor. COVID-19 pandemisiyle birlikte hijyenin önemi daha da fazla kavradık.
Ellerde hijyen için…
Bu dönemde el ve vücut temizliğinin yanı sıra hijyen açısından tırnakların kısa kesilmiş olması, yüzük, takı, saat gibi aksesuarların takılmamasının daha uygun olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Işıl Çeri, el hijyeni için ellerin gün içinde sık sık 20-30 saniye süreyle, ılık suyla ve dermatolojik olarak uygun bir sabunla yıkaması, sonrasında ise uygun bir kremle nemlendirmesi gerektiğini hatırlatıyor. El yıkama imkanı yoksa en az yüzde 60 alkol içeren dezenfektanların da kullanılabileceğini belirten Uzm. Dr. Çeri, uygun koşullar oluştuğunda ellerin mutlaka su ile durulanmasını öneriyor.
“Özellikle kış döneminde, hijyenik nedenler ile sık el yıkama, dezenfektan kullanımı ve ortam temizliği için kullanılan kimyasallar sonucu ellerde egzama oluşabilir” diyen Uzm. Dr. Çeri, sözlerini şöyle sürdürüyor. “Önce hafif kızarıklık, kaşıntı, yanma şeklinde başlayan egzama tedavi edilmez ve ihmal edilirse ilerler. Ellerde su dolu kabarcıklar, çatlama, yarık oluşumu, kanama ve yara haline gelebilir. Hatta bu sorun kronikleşebilir. Deri koruyucu katmanı bozulduğu için cilt bakteri, mantar ve virüs enfeksiyonlarına açık hale gelir. Bu nedenle şikayetler hafifken bir dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır.”
Hamam, havuz, sauna gibi yerlerde çıplak ayakla dolaşmayın
Pandemi döneminde ayak bakımı ve hijyeninin de unutulmaması gerektiğini anlatan Uzm, Dr. Çeri, “Gün içinde kapalı kalan ayaklar akşam ılık su ile yıkanmalı ve parmak araları iyice kurutulmalıdır. Parmak araları kızarıklık, kabuklanma açısından kontrol edilmeli, gerekirse dermatoloji uzmanına muayene olunmalıdır. Hamam, sauna, SPA, havuz gibi toplu alanlarda olası mantar, bakteri, virüs bulaşma riski açısından hijyen için çıplak ayakla dolaşılmamalıdır” diyor.
Besilerde hijyen için gıdalarınızı güvenilir yerlerden satın alın
Besinlerde parazitler, küfler, bakteriler, virüsler ve tarım ilaçları gibi birçok zararlı madde bulunabiliyor. Besin kaynaklı hastalıkları önlemek için besin hijyenine çok dikkat etmek gerekiyor. Zararlı bakterilerin enfeksiyonlara ve zehirlenmelere yol açabildiğini hatırlatan Dyt. Pınar Yaprak, besinlerin yetiştirilme aşamasında kullanılan tarım ilaçlarına aşırı maruz kalmanın akut veya kronik zehirlenmelere, kanserin artmasına, hormonal problemlere sebep olabildiğine dikkat çekiyor.
Küflenen yiyecekleri hiçbir şekilde tüketmeyin
Besinlerde hijyen için gıdalarımızı güvenilir, temiz içeriği sahip marka ve yerlerden satın almak gerektiğinin altını çizen Dyt. Yaprak, şu önerilerde bulunuyor: “Gıda satın alırken son tüketim tarihine, içeriğine, paketine, saklandığı koşullara ve üzerinde küf olup olmadığına dikkat etmeliyiz. Evde tüketilirken küflenen yiyeceklerin küf olmayan kısımları da tüketilmemeli. Küflü kısmının alınması, diğer kısımlarda gözle görülmeyen küflerin olmadığı anlamına gelmez.
Gıdaların saklama koşulları ve temizlik kısmı da çok önemli. COVID-19 ve diğer patojenlerden korunmak için ambalajlı ürünlerin dış yüzeyi deterjanlı, mümkünse dezenfektanlı bez ile silindikten sonra buzdolabına/erzak dolabına yerleştirilmeli, buzdolabı içerisinde ve mutfakta çiğ ve pişmiş ürünler birbirine temas etmemelidir. Yeşillikleri tarım ilaçları ve patojenlerden arındırmak için öncellikle 20 dakika boyunca 1-2 yemek kaşığı karbonat ve 2-3 damla limon/nane yağı eklenmiş suda bekletmek ve ardından yıkamak tarım ilaçlarından büyük ölçüde arınma sağlayacaktır. İkinci aşamada ise yeni suda 1-2 yemek kaşığı elma/üzüm sirkeli suda bekletmek bakteri, virüsleri öldürmesine yardımcı olacaktır.”
Evinizin havasını temiz tutun
Hayatımızın büyük kısmını geçirdiğimiz evlerimizin daha sağlıklı olması için ev hijyeni şart… Günümüzde evle ilişkili sağlık ve hijyen sorunlarının başında gıda kaynaklı enfeksiyonlar, soğuk algınlığı virüsü enfeksiyonları, viral gastroenterit, cilt enfeksiyonları ve evcil hayvanlarla ilişkili sorunlar geliyor. Evimizdeki toksinlerin vücut sağlığını etkileyen en önemli problem olduğunu belirten Dr. Öğrt. Üyesi Hüseyin Taşkıran, temizliğin enfeksiyonların yayılma riskini azalttığının altını çiziyor.
Dr. Öğrt. Üyesi Taşkıran, evimizi toksinlerden arındırmanın dört yolunu şöyle anlatıyor: “Dışarıdaki havayı temizleyemezsiniz ama evinizin havasını temiz tutabilirsiniz. Eviniz ve ofisiniz için hepa filtreli bir hava temizleyici temin edebilirsiniz. Kimyasal temizlik ve bakım ürünlerini mümkün olduğunca az kullanın. Hem içtiğimiz hem de yıkandığımız sudan toksinler vücudumuza girer. O nedenle evinize gelen şehir suyunu filtre edin, plastik şişeden (BPA’sız bile olsa) su içmeyin. Tarım ilaçsız yetiştirilmiş sebze, meyve, serbest dolaşan, ilaç-hormon verilmeyen hayvanların ürünlerini almaya özen gösterin.”
Kapı kollarını, elektrik düğmelerini kolonyayla silin
Evde hijyen için en etkili yöntemlerden biri de en çok kullanılan alanları alkolle temizlemekten geçiyor. Yüksek oranda alkol içeren kolonya ile kapı kolları, elektrik düğmeleri gibi sık kullanılan alanları düzenli olarak dezenfekte edilebileceğini söyleyen Dr. Öğrt. Üyesi Taşkıran, evde hijyen için yapılması gerekenleri şöyle özetliyor:
“Her sabah yatağınızı havalandırıp kullandığınız nevresim ve çarşafları haftada en az bir kez değiştirerek yatak odasında etkili bir temizlik yapabilirsiniz. Tüm ailenin bir arada olduğu alanlar olan salon ve oturma odalarını her gün havalandırın. Yemeklerin hazırlandığı ve gıda maddelerinin muhafaza edildiği mutfakta özellikle tezgâh, kesme tahtaları ve çekmece, dolap içi gibi kapalı yüzeylerin de günlük temizliklerinin yapılmasına dikkat etmelisiniz. Ailenin ortak kullanım alanı banyo ve tuvaletlerdeki musluk başları ve kapı kollarını dezenfekte etmelisiniz.”
Kaynaklar:
Dyt. Pınar Yaprak
Dr. Öğrt. Üyesi Hüseyin Taşkıran
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
