“Uyku apnesi nedir?” sorusuna en yalın açıklamayla uyku esnasında yüzlerce defa nefesin durma ya da azalması ile hayatı tehdit eden bir hastalıktır diyebiliriz. Birçok yaş grubunda görülen bu hastalığa özellikle erkeklerde 40 yaş sonrası, kadınlarda ise menopoz sonrası dönemlerinde rastlanır.
Uyku apnesinin birçok farklı rahatsızlığa yol açtığı bilinir. Yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu, inmeden kalp krizi ve hatta kanseri bile tetikleyici etkileri bulunmaktadır. Uyku Uzmanı Prof. Dr. Ceyda Erel Kışıoğlu, uyku apnesinin trafik kazalarını da 2 ila 6 kat arttırdığını belirtirken, tatil yolculuğunda ya da uzun yolda araç kullanacakların dikkatli olmaları gerektiğini vurguladı. Bu sinsi hastalığın sebep olduğu sorunlara ve tedavisine dair önemli açıklamalarda bulunan Kışıoğlu, ışık niteliğinde 7 sorudan oluşan bir test paylaşımında bulundu.
Uyku apnesi nedir?
Genel olarak horlamanın eşlik ederek solunumun 10 saniyeden başlayıp bir dakikaya kadar durabildiği bir hastalıktır. Dünya ve ülkemizde de bu hastalığın yaygınlaşması hızla ilerlemektedir. Özellikle fazla kiloya sahip insanlar, sık sigara ve alkol tüketen, kalın boyun ve bel çevresine sahip olan insanlarda uyku apnesi riskine daha fazla denk gelinmektedir.
Uyku apnesi belirtileri neler?
Uyku apnesi genellikle yorgunluk, sinirlilik ve konsantrasyon bozukluğu olmak üzere birçok soruna sebep olup günlük yaşantıyı etkiler. Hatta ileri seviyesi uykuda ölüme bile neden olabilir. Dolayısıyla tatil yolculuğunda araç kullanacakların çok dikkatli olmaları ve böyle bir soruna sahipseler eğer en kısa zamanda uzman bir hekime başvuru yapıp uyku testi yaptırmaları gerekir. Uyku apnesinin belirtileri detaylı olarak şöyle sıralanabilir:
- Uyurken boğulma hissi ile aniden uyanma
- Uyku esnasında çok sesli horlama ya da hırıltılı nefes alma
- Uyurken aşırı terleme ya da huzursuz uyanma
- Gün içinde durmadan uyuma isteği
- Konsantrasyon güçlüğü
- Sabahları yorgun uyanma
İnmeden kalp krizine hatta kansere!
Uyku apnesi vücudun tüm sinir sistemini etkileyebilmektedir. Ayrıca tedavi edilmediği takdirde de hayati tehlikeler oluşturur. Uyku esnasında sıkça tekrarlayan oksiyen düşük ve yükselişleri kalp ritminin bozulmasına, kalp krizi, hipertansiyon, inme ve insülin direnci gibi hastalıklara yol açabilir. Ayrıca düşük göz kapağı, göz içi basıncında artış, göz dibi ödemi, diş eti iltihabı, işitme azlığı ve cinsel istekte azalma gibi rahatsızlıkları da tetikler. Akciğer ve kolon kanseriyle de ilişkili bulunan uyku apnesi, fark edildiği takdirde üzerine gidilmesi gereken bir rahatsızlık.
7 soruda uyku apnesi testi
- Haftada en az 3 geceden fazla horluyor musunuz?
Evet: 2 puan, Hayır 0 puan - Horlamanızın gürültüsü çok mu?
Evet 2 puan, Hayır 0 puan - Uyku esnasında nefesinizin durduğu söylendi mi?
Hayır 0 puan, Ara sıra 3 puan, Sıklıkla 5 puan - Boyun çevreniz kaç cm?
Erkekte 43 cm’den ince 0 puan, 43 cm’den kalın 5 puan.
Kadında 40 cm’den ince 0 puan, 40 cm’den kalın 5 puan - Yüksek tansiyon tedavisi aldınız mı?
Evet 2 puan, Hayır 0 puan - Meşgul olmadığınız zamanlarda sıklıkla uyuklar mısınız?
Evet 2 puan, Hayır 0 puan - Araç kullanırken ya da trafik ışığında beklediğiniz esnada ara sıra uyukladığınız oldu mu?
Evet 2 puan Hayır 0 puan
Sonuç:
9 puan ve üzeri: Büyük olasılıkla uyku apnesi yaşıyor olabilirsiniz. Uykunuzun çalışmasının gerekliliği bakımından bir uzmana başvurmalısınız.
6-8 puan: Belirsiz olmaktadır. Hekim tarafından klinik olarak değerlendirilmeli
5 puan ve altı: Düşük olasılık
Uyku apnesi neden olur?
Çene ve Yüz Protez Uzmanı Dr. Tuğrul Saygı’nın paylaşımlarına göre uyku apnesi nedenleri yapısal ve çevresel faktörlere bağlı olarak değişiyor. Başlıca neden ise boğaz kaslarının gevşeyerek hava yolunu tıkaması. Geniz eti, büyük bademcikler, üst solunum yolundaki darlık gibi yapısal bozukluklar uyku apnesi sebepleri arasında yer alır. Diğer risk faktörleri şöyle sıralanabilir:
- Obezite ya da fazla kilo üst solunum yollarını daraltır ve hava geçişini önler.
- Erkeklerde kadınlara oranla dört kat fazla görülür.
- Yaşın ilerlemesiyle birlikte kas kütlesi azalır ve yağ kütlesi artar. Bu yağ artışı da hava yolunu daraltarak uyku apnesine sebep olur.
- Anatomik bozukluklar da etkilidir. Alt çenenin geride olması, boynun kısa ve kalın olması bu rahatsızlığı riskini artırır.
- Alkol, tütün ve ilaç kullanımı riski artırır.
- Kronik hastalıklar risk faktörleri arasındadır. Tiroid bezlerinin yeterli düzeyde çalışmaması, kalp ve damar hastalıkları, hipertansiyon, ses tellerinde felç, Down sendromu, Marfan sendromu, Akromegali vb.
- Burunda tıkanıklık, solunumu olumsuz etkileyerek hastalığa zemin hazırlar.
Obezite Uyku Apne Sendromu’na yol açabilir
Uyku apne sendromunun en önemli nedenlerinden birinin obezite olduğunu belirten Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Seha Akduman, obez kişilerin yüzde 80’inde uyku apnesi olduğunu söyledi. Tedavi edilmediği taktirde hayati risk taşıyabilecek uyku apnesi için horlamanın çok önemli bir gösterge olduğuna değinen Dr. Öğr. Ü. Akduman “Uyku apne sendromu yaşayan kişilerin de yüzde 90’ında horlama şikayeti bulunur. Dolayısıyla özellikle obez ve kilolu kişilerde horlama dikkate alınması gereken bir işarettir” dedi.
Sağlıklı bir uyku hava su gibi gerekli bir ihtiyaç. Uyku apnesi de bu ihtiyacı karşılamaya engel olan oldukça yaygın bir sorun. Göğüs Hastalıkları uzmanı Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman, global bir sağlık sorunu haline gelen obezite ve uyku apnesi arasındaki ilişkiye dikkat çekti. Uyku apnesinin en önemli göstergelerinden biri olan horlamanın da bu doğrultuda masum görülmekle birlikte dikkate alınması gerektiğinin altını çizerek horlama, uyku apnesi ve obezite arasındaki ciddi ilişkiye işaret etti.
Obezite uyku apnesi için büyük risk oluşturuyor
Uyku apnesinin uykuda nefes durması ve oksijen alamama gibi belirtilerle seyreden riskli hastalık olduğunu ifade eden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman, “Obezite hastalığı, uyku apnesi için en büyük risk faktörünü oluştururken, uyku apnesi de obezite için risk oluşturuyor. Dolayısıyla birbirini etkileyen bir kısır döngü içinde sorunun büyümesine neden olan iki önemli problemden söz ediyoruz.
Uyku apne sendromu genellikle 40 yaş üstü erişkinlerde özellikle de erkeklerde daha sık görüldüğünü hatırlatan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman, “Bu hastalar uykuda nefesin durmasına bağlı olarak gece boyu defalarca uyandıkları için derin uykuya geçemezler. Hasta yatar yatmaz uyuyamaz ve sonuçta yeterince dinlenemez. Parçalanan bu uyku döngüsü sonuçta kardiyovasküler hastalıklardan diyabete kadar ciddi metabolik sonuçlar doğurur” diye konuştu.
Dinlenemeyen hasta karbonhidrata yönelir
Kişinin kaliteli uyku alamaması nedeniyle kalp, beyin ve akciğerlerinin de dinlenemediğini vurgulayan Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman, “Vücutta oksijen düşük seyrettiğinden hasta gün içinde halsiz, yorgun ve mutsuz olur. Bunun sonucunda ise karbonhidrat açısından zengin gıdalara yönelir. Sonuçta kilo almaya başlar. Yani uyku apne sendromunun en önemli sebep ve sonucu obezitedir. Araştırmalar obez kişilerin yüzde 80’inde uyku apnesi olduğunu gösteriyor” açıklamasını yaptı.
Türkiye’de 1,5 milyonun üstünde
Türkiye’nin obezite sıralamasında dünyada üçüncü sırada olduğuna dikkat çeken Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman, Türkiye’de 1 buçuk milyonun üstünde ‘uyku apneli obez’ kişiler olduğunu söyledi. Horlayan her hastanın uyku apnesi olmadığını ancak uyku apnesi olan hastaların yüzde 90’ında horlama olduğunu belirten Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman, “Bu ciddi bir sağlık problemidir. Kişinin uykusunda horlaması basit bir horlama değildir. Aynı zamanda tüm metabolizmayı bozan bir duraksamadır” bilgisini verdi.
Tansiyon ve diyabetin de temel nedeni
Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman uyku apne sendromu ve obezite arasındaki bu ilişkiye bağlı olarak farklı sorunlara da zemin oluşturduğuna dikkat çekerek sözlerine şöyle devam etti: “Bu yüzde 80’lik hasta grubunda; uyku sırasında beden dinlenemediği için o gün içerisinde insülin direnci, uykudaki oksijen, kalp ritmi bozulur. Ve böylece hastada metabolik sendrom oluşur. Tansiyon, diyabet, metabolik sendromlu birçok hastalığın temel nedeni de aslında uyku apnesidir.”
Uyku sırasında yaşam kaybına neden olabiliyor
Bu hastalığın tedavi edilmediğinde yaşam kaybına varabilen ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurgulayan Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman şu açıklamaları yaptı: “Uyku sırasında gerçekleşen ölümlerin yüzde 90’ının da uyku apne sendromuna bağlı olduğunu biliyoruz. Apneye bağlı hastanın yaşadığı oksijen düşüklüğü, beyinde felç, uyku sırasında kalp krizi, uzayan dönemlerde ise akciğer hastalıklarına sebep olabiliyor. Bununla birlikte tedavi edilmediğinde obezitenin geliştirdiği bütün riskleri de artırır. Uzun dönemde depresyon, kanser hastalıkları, felç, kalp krizi gibi birçok hastalığı da tetikler.”
Çocuklarda da görülebilir
Uyku apnesinin günümüzde sadece erişkin hastalığı olmadığına da değinen Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman, “Günümüzde obezite, çocuklarda uyku apnesi olması açısından büyük risk faktörüdür. Alerjisi artan, geniz akıntısı şikayetleri olan çocukların da uyku apnesi olduğu görülür. Bu yüzden bu tür sorunu olan çocuklarımız da yatar ama uyuyamaz. Dolayısıyla beyin, kalp, akciğer gelişimi de sekteye uğrar” şeklinde konuştu.
Uykuda apnesi hakkında merak edilenler
Uykuda apne sorunu, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde hızla artmaya devam ederken birçok hastalığa neden oluyor ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor. Özellikle orta ve şiddetli apne varlığında depresyon sık görülen bir belirtidir. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Bahadır Baykal konu ile ilgili bilgiler verdi.
Kalp hastalığından reflüye, cinsel fonksiyon bozukluğundan beyin kanamasına pek çok hastalığa neden olan uyku apnesine bağlı gelişen ölüm oranı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de hızla artmaktadır. Tedavisi yapılmış uyku apnesi hastalarının sosyal hayatlarında ve yaşam kalitelerindeki düzelme bizleri bu hastalığı, nedenlerini, sonuçlarını ve tedavisini daha fazla araştırmaya itiyor.
Uyku apnesi hastaları ne gibi bir risk altında ?
Gece nefes alamayan hastada oksijen düzeyi düşerken karbondioksid düzeyi yükselir, beyin adrenalin salgılar ve zamanla tansiyon yükselir. Kalp de bu durumdan etkilenir ve ritm bozukluğu gelişebilir, bir müddet sonra kalp yetersizliği gelişir. Akciğer genişlemesi sonrasında meydana gelen reflü de günlük hayatta sık karşılaştığımız bir sorun. Dengesiz hormon salgılanması beyin kanamasına, damar tıkanıklığına yol açabilir. Felç ve kalp krizi riski artar.
Uyku apnesi yaşam süresini nasıl etkiler ?
Aslında beklenen ömür süresini dörtte bir oranında kısaltan bir hastalık uyku apnesi. Tedavi edilmeyen şiddetli apne hastalarında ise beklenen yaşam süresi 10-15 senedir. Ölüm apneye bağlı ortaya çıkan komplikasyonlardan dolayı kalp krizi, beyin kanaması vb. olmaktadır.
Direksiyon başında uyumak trafik kazası yapma ihtimalini artırmaz mı ?
Elbette. Bu durum trafik kazaları riskini iki katına çıkarır. Yaklaşık 28 milyon uyku apneli kişinin olduğu ABD’de bazı eyaletlerde tedavi edilmemiş şiddetli apnesi olan şoförlerin trafiğe çıkmaları yasaklanmış ve bu konuda ağır müeyyideler getirilmiştir.
Uykuda apne sorunu cinsel güçsüzlük de yapar mı ?
Evet,özellikle erkeklerde cinsel performansı olumsuz etkiler. Hem testosteron seviyesini düşürüyor hem de uykusuzluktan dolayı kişiyi güçsüz ve bitkin bırakıyor. Bunların dışında son zamanlarda diabet ve obezite ile uykuda apne arasında ciddi bir ilişki olduğunun da ortaya çıkarıldığını belirtmek isterim. Yani her yönüyle hayatı tehdit eden bir hastalık.
Ameliyata ne zaman ve hangi hastalarda karar veriyorsunuz ?
Ayrıntılı muayene yaptığımız hastalarda burun kemiği eğriliği, burun et büyümesi ya da bademciklerin iriliği gibi durumlar varsa uyku apnesi cihazı verilecek olsa bile öncelikle bu sorunların halledilmesi gerekir. Özellikle burun kemiği eğriliği cihaz kullanımını zorlaştıran bir nedendir, mutlaka ameliyatla bu sorun giderilmelidir. Bir kısım hastada ise yumuşak damak ve dil köküne yönelik germe-açma cerrahileri ile pasajı genişletmeye çalışıyoruz.
Alkol ve sigaradan uzak durma ile fiziksel egzersiz hastaları rahatlatıyor mu?
Şöyle diyelim, alkol ve sigara kullanımını uykuda apne şiddetini artırır dolayısıyla kullanmamak gerekir, özellikle obez hastalarda kilo verme ciddi fayda sağlar, son yıllarda fiziksel egzersizle ilgili kayda değer gelişmeler de mevcut.
Uyku apnesi belirtileri kalp krizinin de öncüsü olabilir
Uyku apnesi belirtilerini dikkate almak şart! Horlamanın (uyku apnesi), sosyal sorunlara yol açması dışında gereken önem verilmeyen bir şikayet olduğuna dikkat çeken Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Adnan Kazım Usalan, “Üst solunum yollarındaki kasların gerginliğinin azalması sonucunda dilin arkaya kayarak diğer gevşek dokularla beraber titreşime yol açması, horlama sesinin çıkmasını neden olur. Yumuşak damağın ve küçük dilin normalden uzun olması, büyük bademcik ve geniz eti ya da burundaki darlıklar da horlamayı tetikleyebilir” dedi.
Bugün uykunun basit bir dinlenme olayı olmadığı ve birçok önemli yaşamsal faaliyetin uyku sırasında düzenlendiğini aktaran Dr. Öğr. Üyesi Adnan Kazım Usalan, uyku bozukluklarının hem toplum hem de kişisel olarak ciddi sağlık problemlerine, ekonomik kayıplara yol açtığına dikkat çekti.
Uyku apnesi ölüm riski oluşturabilir
Apne kelimesinin Yunanca’da soluksuz kalmak anlamına geldiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Usalan, “Uyku apnesi, uyku sırasında tekrarlayan solunum durmaları ile karakterize, oksijen düşmeleri ve uyku bölünmelerine neden olan, ani ölüm riski oluşturan ve birçok vücut sistemini ilgilendiren ciddi bir hastalıktır. Santral (beyin kaynaklı) ve obstrüktif (tıkayıcı) tipte olabilir. Santral tipte uyku apnesi çok daha nadir görülür ve beynin solunumu kontrol eden kaslara doğru sinyaller göndermemesi sonucunda ortaya çıkar. Obstrüktif Uyku Apne Sendromu (OSAS) ise uyku sırasında bazı kişilerde nedenini tam bilemediğimiz bir şekilde üst hava yollarında tıkanmalar ve daralmalar neticesinde oluşmaktadır” diye konuştu.
Uyku derinliği azalabilir
Uyku apnesinin toplumda oldukça yaygın olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Usalan, şu bilgileri paylaştı:
“Kadınların en az yüzde 2’sinde ve erkeklerin yüzde 4’ünde uyku apnesi gelişmektedir. Solunumun durması sırasında kandaki oksijen miktarı azalır, beyin bu azalmayı algılar ve uyku derinliğini azaltarak hava yolunun tekrar açılmasını sağlamaya çalışır. Uyku derinliğinin azalması sonucunda daha yüzeysel uyku evresine ya da uyanıklık durumuna kısa süreli ani geçişler oluşur ve solunum tekrar başlatılır. Bu durum bütün gece saatler boyunca tekrarlayabilir ancak kişi bunları sabah hatırlamaz. Heyecan sistemimiz her uyanayazma döneminde aktive olarak kan basıncında ani artma-azalmaya, kan şekerinde değişikliklere neden olur. Sonuçta huzursuz ve kalitesiz bir uyku uyuyan kişi, gece uzun süre uyumasına rağmen sabah yorgun ve dinlenmemiş uyanır. Gün içinde pasif olduğu durumlarda uyuklar ve gündüz aşırı uyuklama hali olur.”
Gece uykuda solunum durmasına dikkat!
Uzun süre devam eden horlama, gündüz aşırı uyku hali ve kişinin yakınları tarafından fark edilen gece uykuda solunum durmasının uyku apnesi belirtileri arasında öne çıkan üç bulgu olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Usalan, bunun dışında yorgun uyanma, sabah baş ağrıları, gece boğulma hissi ile ya da çarpıntı ile uyanma, halsizlik, gece sık tuvalete kalkma, depresyon ve sinirliliğin de karşılaşılabilen diğer bulgular olduğunu vurguladı.
Uyku hastalıklarına bağlı gündüz artmış uyku halinin hastaların işlerini yapmasını engelleyerek onları başarısızlığa sürükleyebildiğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Usalan, “Uyku apneli hastalarda genellikle sosyal fonksiyonlarda azalma, ruh sağlığı ve kişinin kendi enerjisinin azaldığını hissetmesi gibi sorunlar tedavi ile düzelmektedir” şeklinde konuştu.
Uyku apnesi belirtileri erkeklerde daha sık görülüyor
Üst solunum yollarında daralmaya yol açan olan faktörlerin OSAS içinde risk faktörleri oluşturabileceğinin altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Usalan, “Özellikle obezite, yaş, cinsiyet, genetik özellikler, kullanılan ilaçlar gibi genel faktörlerin yanı sıra burun boğaz bölgesinin yapısı, baş-boyun pozisyonu ve boyun çapı genişliği gibi anatomik faktörler de etkili olmaktadır. Boyun çapının erkeklerde 43, kadınlarda ise 38’den geniş olması riski artırmaktadır. Hava yolu çapı ve şekli, yatış pozisyonu, üst solunum yolunun yapısı gibi faktörlerde uykuda solunum bozukluklarına neden olmaktadır. Üst solunum yolu kaslarının gerginliğini sağlayan sinirler ve refleksleri ile beyindeki solunum merkezinin duyarlılığı gibi faktörler de OSAS’ın ortaya çıkmasında önemlidir” ifadelerini kullandı.
Tedavi edilmezse hayati risk oluşabilir
Uyku apnesi tedavisi yapılmadığında kısa dönemde ev, iş veya trafik kazalarında, uzun dönemde de kalp ve damar hastalıkları ile ölüm oranlarında artış olabileceğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Usalan, “Oksijen düşüklüğü sonucu beyne giden oksijen azalması, sabahları baş ağrısı yapabilmektedir. Karar verme yeteneğinde azalma, hafıza zayıflaması, unutkanlık, kişilik ve davranış değişiklikleri gibi özellikler sıklıkla ağır dereceli OSAS’lılar da görülür. Hastaların yüzde 30’una depresyon eşlik etmektedir” açıklamasında bulundu.
Özellikle uyku apnesi belirtilerinin şiddetli bir şekilde görüldüğü kişilerin tedavi edilmedikleri takdirde bazı önemli sağlık sorunları yaşayabileceğini dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Usalan, bunları şöyle sıraladı:
Kalp damar sistemi: Kalp krizi, kontrol altına alınmakta zorlanılan hipertansiyon, kardiyak ritim düzensizlikleri ve hatta ani ölümler olabilir.
Sinir sistemi: Beyin felçleri, baş ağrıları, depresyon, unutkanlık, karar verme yeteneğinde azalma görülebilir.
Hormonal sistem: Büyüme hormonunda azalmaya bağlı çocuklarda gelişme geriliği, cinsel isteksizlik, insülin seviyesinde artma, şekere yatkınlık saptanabilir.
Diğer: Trafik kazaları, evlilik sorunları, yaşam kalitesinde azalma, reflü gibi sorunlar yaşanabilir.
Uyku apnesi tedavisi nedir?
Peki uyku apnesi kesin çözümü var mı? KBB & Baş Boyun Bölgesi Uzmanı Prof. Dr. Teoman Dal’ın paylaştığı bilgilere göre tedavi yöntemleri cerrahi olanlar ve olmayan şeklinde ikiye ayrılır:
Cerrahi yöntemler dışındaki tedavi şekilleri ve uyku apnesi cihazı
- Genel önlemler (Kilo vermek, burun tıkanıklığın nedenleri ortadan kaldırmak, alkol/ sigara / sakinleştirici ilaç kullanımını bırakmak, yatış pozisyonunu değiştirmek gibi)
- İlaçlar (uykuda kas gevşemesinin belirgin olduğu REM zamanını kısaltarak kas gerginlik kaybını önlemeye yönelik ilaçlar)
- Basınçlı hava veren yüz maskeleri yani CPAP, BPAP gibi uyku apnesi cihazları (CPAP uygulamasında cihazla sağlanan pozitif basınçla nefes alma sırasında hava yolunda çökmeye neden olan negatif basıncın dengelenmesi ve hava pasajının açık tutulması hedeflenir)
- Ağız içi apareyler (dili öne çekenler ve alt çeneyi öne çekenler olmak üzere başlıca iki tipi vardır)
Cerrahi yöntemler neler?
Hava yolu tıkanıklığı ağırlıklı olarak tek bir bölgede olmayıp aynı anda farklı anatomik bölgelerde farklı derecelerde problem bulunabilir. Hava yolunda tıkanmanın oluştuğu bölgeye ve tıkanmanın şekline göre farklı tedavi yaklaşımlarının tercih edildiği bu hastalık grubunda, uyku apnesi ameliyatı diyebileceğimiz cerrahi tedavi yöntemlerin gündeme geldiği başlıca durumlar:
- AHİ (Apne hipopne indeksi) değerinin 30 un üzerinde olması
- Kan oksijen doygunluğunun yüzde 90’ın altında olması
- Gün boyu uyku halinin günlük hayatı etkilemesi
- Uyku apnesine bağlı olarak belirgin kalp ve dolaşım problemlerinin oluşması
- Hastalığa yol açan, cerrahi yöntemlerle müdahale edilebilecek belirgin anatomik problemin saptanması
- Uyku apnesi maskesi yani pozitif basınçlı hava maskesi (CPAP) başta olmak üzere diğer tedavi metotlarından fayda görülmemiş olması
- Ameliyatın yapılmasına engel teşkil edecek tıbbi problemin bulunmaması
Horlama ve uyku apnesi hastalarında solunum yolundaki tıkanıklığın yerine ve içeriğine göre farklı anatomik bölgelerde cerrahi müdahaleler yapılabilmekte olup uygulanan ameliyatlar aşağıdaki başlıklar altında sınıflandırılır.
- Burun ameliyatları (Burun tıkanıklığına yönelik ameliyatlar)
- Yumuşak damağa yönelik ameliyatlar
- Dil köküne yönelik ameliyatlar
- Alt ve üst çene kemiklerinin ilerletme ameliyatları (Maksillomandibüler ilerletme)
- Dil kaslarının sinirinin uyarılması (Hipoglossus siniri stimülasyonu)
- Hava yolunun boyunda dışarı açılması (Trakeotomi)
Uyku apnesine karşı etkili 7 önemli öneri
Günlük yaşantımızdaki alışkanlıklarda birtakım değişimler yaparak uyku apnesini yenebilmeniz mümkündür. Bu değişimler şu şekilde sıralanabilir;
- Muhakkak kilo vermelisiniz
- Bel çevreniz kadınsanız 89 cm, erkekseniz 102 cm’den fazla olmamalıdır. Buna dikkat etmelisiniz
- Yatma ve sabah kalkma saatlerinin aynı olmasına dikkat edin
- Alkol ve sigara tüketiminden uzak durun
- Uyku ilacı, kas gevşetici ve sakinleştirici gibi ilaçlardan uzak durun
- Uyku önce özellikle 4-5 saat önce yemek yemeyin
- Karanlık ve sessiz bir odada uyumayı tercih edin
Kaynaklar:
Uyku Uzmanı Prof. Dr. Ceyda Erel Kışıoğlu
Çene ve Yüz Protez Uzmanı Dr. Tuğrul Saygı
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Adnan Kazım Usalan
Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği
Türk Uyku Tıbbı Derneği Dergisi
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
