Yemeklerden sonra hızla şişen ya da sabah dümdüz olmasına rağmen akşama doğru hamile gibi görünen bir karın size tanıdık geliyor mu? Bu karın şişliği neden olur biliyor musunuz? Bu tarz sorunlarınız varsa arkasında yatan sebeplerden biri SIBO yani ince bağırsaktaki zararlı bakteri artışı olabilir.
Uzman doktor ve diyetisyenler tarafından uygulanan programlarla sürekli devam eden gaz ve karın şişkinliği şikayetlerinin sorumlusu SIBO tedavi edilebiliyor. Uzman Diyetisyen Yeşim Temel Özcan, SIBO ve tedavisinde uygulanan diyetler hakkında merak edilenleri anlattı.
Kronik karın şişkinliğinin altında SIBO olabilir
İnce bağırsakta zararlı bakteri artışı yani SIBO şişkinlikten, ishale ve hatta sızdıran bağırsağa kadar pek çok sorunun ardındaki sebep. Bağırsak florasındaki denge bozulduğunda bağırsaktaki faydalı bakteriler azalırken zararlı bakteriler çoğalmaya başlar. Bu süreç genellikle yüksek oranlarda basit şeker ve basit karbonhidrat tüketimi ile ilerler ve SIBO denilen hastalık ortaya çıkar.
Basit şeker ve karbonhidrat zararlı bakteriler tarafından parçalanırken hidrojen ve metan gazlarını açığa çıkar. Bu da karın bölgesinde aşırı gaz ve aşırı şişlik olarak kendini belli eder. SIBO tablosunun büyük bir kısmı bu şekilde gözlemlenirken başka bir zararlı bakteri grubu ise safra tuzlarını parçalayarak yağ sindirimini sekteye uğratır ve kronik ishal olarak kişiye yansır. Bir başka bakteri grubu ise bağırsak bariyerini tahrip ederek; sızdıran bağırsağa neden olabilir.
SIBO hastaları arasında gaz, mide bulantısı, ishal, kabızlık, karın bölgesinde ağrı ve kramplar, bağırsak enfeksiyonları, otoimmün hastalıklar, B12 olmak üzere vitamin ve mineral eksikliği ve yağ emilim bozuklukları gözlemlenir.
Hangi testler SIBO teşhisinde kullanılır?
Türkiye’de pek yaygın olmamakla birlikte SIBO’nun varlığını gösteren testler bulunuyor. Pankreatik enzim yetersizlikleri ve çölyak için de kullanılan nefes testi SIBO teşhisinde kullanılıyor. Kişinin 12 saat boyunca aç kalmasının ardından 3 saat boyunca her 15 dakikada bir, bir miktar şeker tükettikten sonra nefesi incelenir. Bunun yanında idrar testleriyle, SIBO olması durumunda, idrardaki zararlı bakterilerin ürettiği maddelerin varlığı sorgulanır.
Son olarak dışkı flora analizi bağırsak florasının dengesizliğinin incelenmesi de SIBO’nun görüntülenmesinde oldukça etkili. Türkiye’de dışkı flora analizi uygulanabilmekte ve SIBO’nun görüntülenmesine yardımcı olmaktadır. Hastadan alınan iyi bir anamnez ile flora analizi bir araya getirilerek doğru tedavi programı ile hasta SIBO’dan yani karında şişlikten kurtulabilmektedir.
Doğal yollu destekler de faydalı olabilir
SIBO teşhisinde kullanılan testlerin uygulanmasının ardından uygun ilaç ve beslenme tedavisinin yapılması gerekmektedir. SIBO tedavisinin büyük bir aşamasını hekimlerin, sadece bağırsak zararlılarının duyarlı olduğu rifaksimin anbitiyotiklerden oluşan ilaç tedavisi oluşturuyor. Bununla birlikte doğal destekler de yardımcı olabilmekte.
Özellikle Altınmühür otu, kırk kilit otu gibi iltihap baskılayıcı bitkilerden faydalanılabilir. Bunun dışında şekerden ve basit karbonhidrattan uzak bir beslenme düzeni de SIBO tedavisinin vazgeçilmez bir parçasıdır.
SIBO tedavisine uygun diyetler
Düşük FODMAP diyeti ya da eliminasyon diyeti, düşük laktoz, düşük fruktoz, düşük fruktanlar/gos ve düşük poliyollerden oluşur. Yüsek FODMAP’lerin olmadığı bir beslenme programı 3-8 hafta boyunca uygulanması SIBO tedavisinin büyük bir parçasını oluşturmaktadır. Bu özel diyetin yasakları arasında yüksek laktoz, fruktoz, fruktanlar/gos ve poliyoller bulunuyor.
Laktoz: (Gaz ve şişkinliği tetikler, bağırsağa su çeker) Bütün süt ve süt ürünleri.
Yüksek früktoz: (Bağırsağa su çeker) Elma, karadut, kiraz, incir, mango, armut, karpuz, alkol, agave ve benzeri tüm tatlandırıcılar.
Yüksek fruktanlar: (Gaz ve şişkinliği tetikler) Greyfurt, Trabzon hurması, soğan, sarımsak, buğday, arpa, kuru baklagiller, muz, enginar.
Yüksek poliyoller: (Bağırsağa su çeker) Ayçiçeği, mantar, bezelye, elma kayısı, yaban Mersini kiraz, nektarin, armut, şeftali, mürdüm eriği, karpuz.
Karın şişliği sorununu yaşamamak için doğru protein, sebze ve meyve kaynaklarının beslenmede yer aldığı bir beslenme programı uygulanmalıdır. Bu beslenme programı özellikle bromelain, (ki ananasta bulunmaktadır) potasyum ve magnezyum içermelidir.
Bir diğer alternatif diyet ise GAPS diyeti
Bu diyetin “Tam GAPS” aşaması uygulanmaya başlanmalı ve böylelikle bağırsak ve karın şişkinliği onarımı devam ederken, probiyotik tüketimine de başlanmalıdır.
Kemik suyu, Hindistan cevizi yağı, ev yapımı elma sirkesi gibi bağırsak onarıcı ajanlar bu aşamanın vazgeçilmezidir. Yine aynı zamanda beslenmeden çıkarılmış olan FODMAP’ler de beslenmeye tekrar eklenmeye başlanmalıdır.
Tüm terapi boyunca Vitamin B12,D,K, probiyotik, sindirim enzimleri, demir ve çinko seviyeleri takip edilmeli; gerekli durumlarda ve aşamalarda hekim kontrolünde bu takviyelerin sağlanması önemli. SIBO tablosunda özellikle bu grupların eksikliğine sıklıkla rastlanmakta.
Antimikrobiyal bitki ve yağlarda yine SIBO’daki zararlı bakterilerin azaltılmasında yardımcı olacağı için altınmühür otu ve nane yağı başta olmak üzere kekik yağı, tarhun yağı ve karanfil yağı kullanılabilir Bu yağların gün içerisinde tüketilen içme sularına damlatılması (1 litre su için 2-3 damla yeterlidir) önerilir. Tüm terapinin ardından hastanın stres ve toksinlerden uzak, doğru bir beslenme programının olduğu sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemesi gerekmektedir. Bu sayede karış şişliği gibi sorunları da geride bırakabilirsiniz.
Kaynaklar:
Uzman Diyetisyen Yeşim Temel Özcan
Sağlık Ajandası | Sağlık Haberleri için sosyal medya hesaplarımızı da takip edebilirsiniz:
Karın şişliği ile ilgili haberimizi faydalı bulduysanız bu içerik de ilginizi çekebilir:
